Dưới Một Trời Mưa Bụi

Cơn mưa cuối tháng Mười lất phất, rả rích kéo dài với một chút lạnh se đủ kéo thành một lớp sương mờ phủ tâm trí. Và thế, như mộng du, tôi đã lại tìm nghe miên man những tình khúc của Phú Quang, như tìm nghe một nỗi niềm ẩn khuất, vời vợi.

Từ bao giờ âm nhạc Phú Quang đã đến và ở lại trong tôi?

Có lẽ cũng lâu rồi. Tôi nhớ, lần đầu tiên khi bất ngờ nghe ca khúc Trong Ánh Chớp Số Phận, một bài hát được phổ từ thơ của nhà thơ Ý Nhi do ca sĩ Ngọc Anh thể hiện, tôi đã xúc động đến lặng người. Bài thơ ấy, tôi đã nhiều lần đọc nhưng không thấy xúc cảm lắm, có một cái gì còn thiếu trong âm điệu khiến tôi chưa thấy thích. Thế nhưng, khi Phú Quang chọn lọc, biến đổi chút ít để đưa vào âm nhạc của ông, nó đã trở thành những ca từ mướt mát, đa cảm, huyền hoặc đến cồn cào, xao xác.

Trong ánh chớp bất ngờ của số phận
Em đã kịp nhìn thấy anh
Trong vòng quay điên cuồng của số phận
Em đã dừng lại đúng nơi anh…

Không chỉ thơ của nhà thơ Ý Nhi, nhiều bài thơ của các nhà thơ khác khi được Phú Quang mượn đưa vào âm nhạc của ông, đã có một đời sống khác, sâu bền ảo diệu hơn rất nhiều. Những tiếng thơ đa chiều dung dị cộng với những thanh âm tài hoa dìu dặt đã khơi gợi, khuấy động được những khát khao lặng đóng trong tâm hồn người nghe ở độ tuổi như tôi. Một độ tuổi đã bước qua thanh xuân với muôn vàn luyến tiếc để không thể không dừng lại ngoái nhìn đồng vọng.

Âm nhạc của Phú Quang nói lên rất nhiều về những nỗi niềm của một tâm hồn đàn ông tài hoa nhưng mỏng mảnh như những thanh âm khi trong trẻo, khi thánh thót réo rắt, khi lặng chùng đứt gãy... Hình như, có một người đàn ông đa đoan khi không chỉ lí lơi cảm thức thống khổ của mình mà còn không ngừng nỗ lực tìm cách giao hòa thật sâu sắc với những người đàn bà hư huyền, lửng lơ, hiu hắt, không với tới được đâu đó trong đời.

Người đàn bà dấu đêm vào trong tóc
Còn điều chi em mải miết đi tìm…

…
Mênh mông quá khoảng trống này ai lấp
Khi thanh âm bất lực cũng như lời…
(Khúc Mùa Thu, thơ Hồng Thanh Quang)

Tôi đã từng nhiều lần rưng rưng vì cảm giác bất lực không diễn tả được bằng lời khoảng trống mênh mông không lấp được ấy. Sự ma mị của ngôn ngữ thơ Hồng Thanh Quang càng bạo liệt hơn khi hòa quyện nhuần nhị với những cung bậc điêu luyện của âm nhạc Phú Quang. Lòng chùng, thật chùng đến độ ngỡ lạc vào một cõi tiên bồng nào mà ở đó sự mê đắm không giới hạn thăng hoa đến độ chỉ còn duy nhất ngọn lửa yêu thương rát bỏng bừng phát.

Có những khi về qua phố,
Phố chói chang không thấy mặt trời
Có những khi về qua phố,
Phố qua đông không thấy mặt người…

…
Một sớm mai nào
Thấy mình trong gương
Tóc mờ như sương…
(Chuyện Bình Thường Cuối Cùng).

Rất nhiều những nhạc phẩm của Phú Quang được phổ từ thơ, nhưng cũng không ít bài hát có ca từ do ông viết. Những ca từ đơn giản mà phiêu diêu dung chứa những gam màu đẫm cô đơn, đẫm tình, đẫm thiết tha hoang vắng gợi đến sự hữu hạn, vô thường của kiếp người… Và thường khi, còn đẫm cả những giọt nước mắt khốn quẫn, lặng thầm. Tôi bỗng nhớ, một chương trình giới thiệu về Phú Quang và ca khúc của ông đã lâu trên VTV. Người dẫn chương trình lúc ấy là một nhà thơ, có lẽ khá thân thiết với ông, đã nói với ông đại khái (bông lơn), rằng, có một số người khi nghe nhạc phẩm của ông, họ thấy nhiều ca từ có hơi “sến”… Tôi không còn nhớ những đối thoại sau đó, vì ngay lúc ấy tôi đang bận nghĩ thầm, nếu trong cuộc sống, con người biết “sến” với nhau hơn một chút thì cuộc đời sẽ chỉ có tình yêu, sự dịu dàng và lòng khoan dung. Không biết cuộc sống có tốt đẹp hơn không nhưng chắc sẽ dễ chịu hơn nhiều.
Ðó là cảm nghĩ của một phụ nữ. Mà phụ nữ thì đa số thích những ngôn từ, những cung bậc gợi cảm xúc, gợi lòng trìu mến.

Mưa.

Nhiều ngày rồi vẫn mưa.

Tối hôm nay, Sài Gòn “ướt giá dưới một trời mưa bụi (*). Trong ánh điện sáng vàng vọt, không có những giọt nến lặng lẽ, có một người đàn bà ngồi nhìn ra ngoài bầu trời đêm kia, cảm nhận mơ hồ về sự ướt giá để rồi không dừng được, đã nghêu ngao thầm khẽ:

Khi từng giọt nến lặng lẽ rớt vào đêm thâu
Em có thấy thời gian đã qua đi vội vã
Khi từng giọt nến lặng lẽ rớt vào đêm thâu
Ta chợt nghe mùa thu trắng trên đầu...
(Ngọn Nến)

Nguyễn Kim Anh

Cuối tháng Mười mưa
31.10.08


___________________________________________________
(*) Nhạc Sĩ Phú Quang: Khi “Thân Ở Sài Gòn, Thần Ở Hà Nội”… Hoài Hương, TuanVietNam.Net. 11.10.2008