VERLAINE

I. Tiểu Sử
Paul Verlaine sinh ở Metz năm 1844 trong một gia đình khá giả và họ đến lập nghiệp ở Paris năm 1851. Từ rất sớm, ông đã bộc lộ sở thích về thi ca: năm 14 tuổi ông đã gởi cho V. Hugo những bài thơ đầu tiên của mình.
Khi còn là sinh viên trường luật, Verlaine thường đến các quán cà phê của giới văn nghệ, giao du với các nhà thơ thuộc phái Thi Sơn (Parnassien: Banville, Hérédia, Coppée …) mà ông thán phục và chia sẻ quan điểm chính xác và công việc tỉa tót chăm chút ngôn ngữ của họ. Sau đó việc làm ở toà Thị Chính cho ông có điều kiện hoạt động về thi ca. Tạp chí trẻ “Nghệ thuật” cho đăng hai bài thơ của ông năm 1865 cũng như hai bài báo về Barbey d’Aurevilly và về Beaudelaire; những bài báo tỏ rõ sự hiểu thấu tinh thần thi ca và góp phần sáng tạo ra một cảm thức thi ca mới.
Năm 1866, tập thơ đầu tiên “Poèmes Saturniens” bộc lộ một cung giọng rất riêng: theo đúng sự chặt chẽ của phái Thi Sơn gia thêm nhạc điệu tinh tế và một nỗi sầu muộn mơ màng. Verlaine vốn là một người bị giằng xé sâu xa bởi tính cách của ông dịu dàng và nhạy cảm. Đôi khi ông tìm giải khuây trong rượu và ngải đắng khiến ông có những cơn khủng hoảng thô bạo.
Năm 1865, cha ông và người chị họ Élisa mà ông rất yêu mến qua đời càng làm bi kịch cá nhân ông thêm trầm trọng. Sau đó ít lâu, ông gặp một thiếu nữ 16 tuổi, Mathilde Mauté, cô này đem lại cho ông một niềm hy vọng ổn định ….những bài thơ trong tập “La Bonne Chanson” chứng tỏ điều đó. Tập thơ xuất hiện năm 1870, năm ông kết hôn với Mathilde.
Một năm trước đó, ông đã cho in tập thơ “Fêtes Galantes”, một tập thơ lấy cảm hứng từ những bức hoạ của Watteau. Tính chất độc đáo của Verlaine được khẳng định trong tác phẩm ấy (một bài thơ trong tập này, “Ánh trăng”, sẽ được Gabriel Fauré và Claude Debussy phổ nhạc.) Hạnh phúc hôn nhân của Verlaine ngắn ngủi, không kéo dài : cuộc chiến tranh 1870, việc ông tham gia vào vệ binh quốc gia làm cho đời sống ông không ổn định. Hơn thế, những thiện cảm ông dành cho Công xã Paris khiến ông mất việc làm. Năm 1871 ông đón Rimbaud vừa lên Paris về nhà mình mà ông tiên cảm là thiên tài và giới thiệu Rimbaud cho nhóm “Vilains Bonshommes”, trong đó các nhà thơ phái Thi Sơn quyết đi theo những người ly khai có tinh thần nhạo báng như Germain Nouveau. Ông này đã mau chóng có thiện cảm với Rimbaud. Verlaine bị giằng co giữa nỗi khát khao ổn định và tính khí thích phiêu du, sau cùng đã theo Rimbaud qua Anh và qua Bỉ: tình bạn của hai người phong phú và sóng gió … những bài thơ trong “Romances sans Paroles” – được in năm 1874 – đưa nghệ thuật của Verlaine lên sự hoàn thiện. Năm 1873, Verlaine bắn súng vào Rimbaud. Rimbaud bị thương nhẹ, nhưng Verlaine bị kết án hai năm về tội mưu sát. Lúc đó ông biết vợ ông Mathilde đã nhận được giấy ly thân của toà án. Tháng 8 năm 1874, hối hận và đau khổ dẫn đưa Verlaine dần dà tìm lại đức tin thời thơ ấu và viết những bài thơ cảm động của tập “Sagesse” (sẽ được in năm 1881). Ông cũng đến với phong trào bảo hoàng và truyền thống. Ra khỏi tù, người ta thấy ông làm giáo viên ở Anh rồi ở Pháp. Có lúc ông muốn kéo Rimbaud trở lại đạo nhưng không thành.
Năm 1882, ông trở về sống trong nhà mẹ ông. Ở đấy, ông lại bị giằng xé bởi những khuynh hướng mâu thuẩn … Cái chết của mẹ ông năm 1886 đẩy ông vào cảnh khốn quẫn tinh thần và vật chất.
Tuy nhiên danh tiếng của ông được nhiều người biết đến: nhiều tạp chí ( Le Chat Noir, Lutèce, Le Décadent…) tôn vinh ông và mời ông cộng tác.
Việc xuất bản cuốn “Poètes Maudits” đóng vai trò quyết định trong việc hình thành chủ nghĩa tượng trưng.
Năm 1886, bài báo “Manifeste Littéraire” của Jean Moréas công nhận Verlaine như một bậc thầy của trường phái mới: bài thơ “Art Poétique” của ông trong tập “Jadis et Naguère” năm 1884 được coi như tuyên ngôn của trường phái mới này.
Sau nhiều lần phải vào nằm bệnh viện, ông mất năm 1896: nhiều nghệ sĩ và người ngưỡng mộ đã đến kính viếng ông lần cuối, một nhà thơ lớn mà năm 1894, được công chúng tôn phong là “Ông Hoàng của các nhà thơ”.

II. Nghệ Thuật của Verlaine:
Thi ca của Verlaine là nơi hội tụ nhiều trăn trở và suy nghĩ của con người hiện đại kể cả những cảm hứng của kitô giáo, của lương dân và sẽ còn toả sáng mãi trong tương lai; nó mời gọi người ta theo hướng tâm linh thay vì đi theo các thuyết duy cảm.
Thi ca của ông sẽ trường tồn vì trong thơ ông người ta luôn tìm thấy những nét chủ yếu của tâm hồn hiện đại trong hình ảnh sống động nhất cùng với sự chân thành bền bĩ. Khi thì ngây thơ đến độ thật thà, tế nhị đến tinh vi cùng cực, khi thì sâu sắc đến cao cả, khi thì buông bỏ đến vô sỉ, khi thì khôn ngoan đến thận trọng, vô tội đến thánh thiện, vui vẻ đến điên cuồng, khi thì hân hoan đến xuất thần cả tinh thần và thân xác, khi thì buồn bã cho đến chết.
Chính sự mạnh mẽ ấy và sự biến thiên của nhịp điệu đã dẫn nhà thơ đến việc canh tân nghệ thuật, trong lúc vẫn đòi hỏi ông diễn tả mọi chân lý.Và một thời kỳ lịch sử văn học chấm dứt để một thời kỳ khác bắt đầu với cái tên Paul Verlaine – Cùng lúc đó và trong một con đường khác, bởi sự trở về những nguyên tắc chắn chắn và đã bị lãng quên, Stéphane Mallarmé đã xác định một phong trào song song và điều hoà với phong trào mà Verlaine đã mở đầu với tuyên ngôn là bài thơ “Art Poétique”:
De la musique avant toute chose
(Trước mọi sự phải có thêm âm nhạc)
Có cần phải xác định rằng chất âm nhạc trong thơ Verlaine không bao giờ ngăn cản hoạt động của tinh thần chăng? Thật vậy, trong hoà âm cũng như trong các khổ độc, chúng ta thấy xuất hiện rõ ràng và mạnh mẽ những tình cảm tinh tế đặc thù và những tư tưởng riêng tư, mạnh mẽ với những cảm xúc sâu sắc. Như thế tinh thần đạt đến được hiệu quả cao trong những tác phẩm thần bí của ông, nhất là tập Sagesse, tập họp những bài thơ công giáo cao cả nhất kể từ Dante. Có lẽ cần phải nhắc lại rằng chất nhạc của Verlaine là sự thăng hoa của một đời sống nội tâm mạnh mẽ. Chính đời sống nội tâm này của ông cũng đã góp phần sự canh tân thi ca mà ông khởi xướng.
Cung giọng của ông đơn nhất và cũng gồm hai mặt trong những tác phẩm sau tập Sagesse, trong Jadis et Naguère, và cả trong những bài thơ được thu thập sau khi ông qua đời. Luôn luôn ông tìm cách thoát ly để được độc lập nhiều hơn với những kỷ luật chật hẹp mà lúc đầu ông chấp nhận, tuy nhiên ông luôn trung thành với những quy luật chủ yếu của truyền thống.
Trong tất cả những bài thơ ấy, từ câu đầu đến câu cuối luôn luôn hiện diện một đứa trẻ bất tử mà đau khổ đã làm cho trưởng thành; đứa trẻ ấy mô tả với sự ngây thơ “những hoạt động kỳ lạ” của đời sống mình, phản kháng số phận không cho mình là mình trọn vẹn, làm chúng ta loá mắt bởi những vẻ đẹp phi thường, chân thành và thần bí, và đòi hỏi chúng ta YÊU MẾN đứa trẻ ấy, hơn cả lòng thương xót và lòng thán phục.
Giai đoạn trữ tình ban đầu: Poèmes Saturniens (1866) Fêtes Galantes (1869) La Bonne Chanson (1870)
Bi Kịch Verlaine: Romances Sans Paroles (1874) Sagesse (1881) Jadis et Naguère (1883)
1844 → một nhân viên có thi hứng – Các năm khủng hoảng (1871-1875) → Một nhà thần bí kỳ lạ → một người khốn khổ

III. Thơ Trích Dịch:
Trong phần này tôi- người dịch- không chép lại nguyên bản các bài thơ mà bạn đọc có thể lấy lại dễ dàng từ Google bản tiếng Pháp hoặc bản dịch tiếng Anh. Và tôi coi những bài dịch của mình luôn trong tình trạng phác thảo, còn phải được sửa chữa lại với sự góp ý của các bạn đọc mà chúng tôi hoan hỉ cám ơn trước. Riêng tập thơ Sagesse tôi xin đề tặng các bạn kitô hữu và vì họ, tôi cố gắng làm một công việc nhiều khi tưởng như quá sức mình. Tôi cũng nhân cơ hội này để nói rằng một Hàn Mạc Tử của thi ca Việt Nam đã có một đàn anh mở đường là Paul Verlaine sống trước Hàn hơn phần tư thế kỷ. Sự trùng hợp này quả là kỳ lạ.

A. Poèmes Saturniens

Nhẫn Nại
(Résignation)

Thuở nhỏ, tôi mơ màng nàng tư tế
Giữa lầu son gác tía xứ Ba Tư
Nàng phiêu bồng và đôi chút lả lơi
@
Tôi ước mơ trong nhà mái ngói vàng ,
Cho dựng xây dài dặc những phòng loan
Giữa nhạc êm và giữa hương tràn!
@
Nay bình tâm, tính bốc đồng đã giảm
Hiểu đời hơn và tránh bớt sai lầm,
Giữ cơn điên hoa gấm phải lặng câm,
Tôi buông bỏ, thế nhưng không nhiều lắm.
@
Mặc cho điều thanh cao lẩn tránh,
Coi thường điều khả ái, khổ tâm!
Tôi vẫn luôn ghét bỏ mỹ nhân!
Ghét vần thông và bạn bè cẩn thận.


Nevermore
(Nevermore)

Hỡi kỷ niệm em muốn gì tôi thế?
Mùa thu bay chim sáo giữa trời mơ,
Và mặt trời chiếu tia sáng tẻ buồn
Trên khu rừng vàng rung theo cơn gió.
@
Cùng cô độc bước đi trong mơ mộng,
Nàng và tôi tâm tưởng, tóc buông trôi
Rồi bỗng nhiên nàng hướng mắt về tôi
Giọng thỏ thẻ, “Ngày nào ngày đẹp nhất?”
@
Giọng dịu dàng âm vang lời thiên sứ.
Một nụ cười kín đáo đã đáp lời
Tôi thành kính hôn tay nàng trắng mịn.
@
– Ồ, thơm quá những hoa đầu tiên nở!
Lời thì thầm duyên dáng đã vang lên
Tiếng dạ đầu tiên từ đôi môi yêu dấu!


Ba Năm Sau
(Après Trois Ans)

Đẩy khung cửa liêu xiêu cùng năm tháng,
Tôi bước vào đi dạo giữa vườn hoang,
Ánh ban mai chiếu rọi dịu dàng,
Trang điểm hoa những vảy màu sương sáng.
@
Không gì đã đổi thay từ dạo trước:
Này vòm cây nho dại, những ghế mây …
Tia nước trong với tiếng chảy rộn ràng
Cây dương già không thôi lời than vãn.
@
Những hoa hồng vẫn phập phồng như trước,
Gió đu đưa kiêu hãnh cụm loa kèn.
Chiền chiện bay dường đã thấy tôi quen.
@
Tôi lại thấy tượng cô nàng du mục,
Cuối đường êm, tróc vài miếng vôi mềm,
Dáng thanh mảnh giữa nhạt nhòa hương cúc


Giấc Mơ Quen Thuộc
(Mon Rêve Familier)

Tôi thường mơ một giấc mơ kỳ diệu
Và sâu xa về thiếu phụ tôi yêu,
Không quen tôi mà nàng vẫn yêu tôi,
Rồi mỗi lần vẫn vậy chẳng đổi dời,
Nàng yêu tôi và nàng luôn thấu hiểu
@
Nàng yêu tôi thế nên tôi dành trọn
Trái tim này thanh khiết chỉ nàng thôi,
Vầng trán tôi, xanh trắng ẩm mồ hôi
Chỉ nàng biết khóc thương, làm tươi tỉnh.
@
Tóc nàng nâu, đen , vàng? Tôi không biết.
Còn tên nàng? Tôi nhớ rất êm tai
Như tên những ai sống để yêu hoài,
Nên đã bị Đời đày trong ly biệt.
@
Ánh mắt nàng như của pho tượng trắng,
Và giọng nàng xa vắng lại khoan thai,
Giọng trầm buồn pha lẫn chút u hoài
Khi chuyển giọng tiếng nàng thành im lặng.


Gởi Một Cô Nàng
( A une femme )

Bài thơ này tặng cô đầy duyên dáng,
Đôi mắt to cười, khóc giấc mơ hiền,
Tâm hồn trong, lành thánh, sẵn ủi an;
Thơ tôi tặng từ nỗi đau mãnh liệt.
@
Cơn ác mộng trong tôi luôn ám ảnh,
Không phút nguôi cuồng nộ, ghét ghen,
Nối đuôi nhau như một lũ sói lang,
Chỉ tự hủy khi thân tôi đỏ máu.
@
Ôi đau khổ, tôi kinh hoàng đến nỗi,
Tiếng kêu rên của ông tổ loài người,
Khi bị đuổi khỏi địa đàng nguyên khởi,
Chẳng nghĩa gì với rên siết của tôi.
@
Này cô em, những u sầu cô có
Như én bay trong bóng xế bầu trời,
Một ngày êm tháng chín đuổi nhau chơi.


Xao Xuyến
(Angoisse)

Thiên nhiên hỡi, ta không còn rung cảm
Trước cánh đồng mang âm hưởng điền viên.
Đất Sicile với những sáng rạng ngời
Nét trang trọng những hoàng hôn ảm đạm.
@
Tôi cười nhạo Con Người và Nghệ thuật,
Những câu thơ, câu hát, với đền đài
Những thánh đường trong trời trống vươn vai,
Tôi thấy như nhau mắt người hiền, kẻ ác.
@
Tôi bỏ đạo, không tin và từ biệt
Mọi tư duy, nghĩ lại thấy khôi hài,
Cả Tình yêu, tôi chẳng muốn nghe ai
@
Và chán sống dù vẫn còn sợ chết,
Như con bài mặc số phận rủi may,
Tâm hồn tôi trầm phiêu theo sóng cả.


Ác Mộng
(Cauchemar)

Tôi đã thấy đi qua trong giấc mộng
Một chàng kỵ sĩ kinh hoàng
- Như cuồng phong trên đụn cát -
Một tay cầm thanh gươm,
Tay kia đồng hồ cát.
@
Tuấn mã đen trong vũ khúc liêu trai
Qua thành phố và qua đồng nội
Từ sông suối lên miền đồi núi,
Từ rừng cây đến những lũng sâu.
@
Đỏ như lửa và đen tựa gỗ mun
Không dây cương, hàm thiếc, roi gân,
Và cứ thế tiến lên, cứ thế
Giữa tiếng kêu khô khốc, lạ lùng.
@
Một nón nỉ kết lông dài che khuất
Đôi mắt chàng kỵ sĩ cháy bừng,
Rồi tắt ngay như giữa mù sương,
Lóe tia chớp súng trường khai hỏa.
@
Chiếc áo khoác phập phồng trong gió
Như cánh chim ó biển giữa trời dông,
Và tuyết rơi dầy kín cả khoảng không
Khiến đôi cánh loài chim dường hoảng sợ.
@
Chàng kỵ sĩ khoe khoang niềm kiêu hãnh
Bóng tối đen xe kết với xương ngà,
Và trong tiếng thét gào lanh lảnh.
Hai hàm răng lóe sáng giữa đêm ma.


Biển
(Marine)

Biển rì rào vang dội
Phập phồng dưới mắt trăng
Vầng nguyệt đội khăn tang
Biển phập phồng luôn mãi.
@
Bất chợt một tia chớp
Thô bạo và hung tàn
Chia đôi trời nâu vàng
Đường chữ chi lóe sáng.
@
Và mỗi làn sóng vỗ
Như cú nhảy vặn người,
Vượt qua dãi đá ngầm
Tới lui và phẫn nộ.
@
Lang thang giữa bầu trời
Cơn bão xoáy đi qua,
Tiếng sấm gầm vang xa
Cả trời đất rụng rời.


Những Mặt Trời Chiều
(Soleils couchants)

Một bình minh yếu đuối
Tỏa xuống những cánh đồng
Toả xuống nỗi sầu muộn
Của những cảnh hoàng hôn.
Nỗi sầu muộn toả lan
Ru khúc hát đìu hiu
Hồn tôi giờ quên lãng
Giữa những cảnh hoàng hôn.
Những giấc mơ kỳ quái,
Như những cảnh hoàng hôn,
Của mặt trời trên cát,
Những bóng ma đỏ đậm
Nối đuôi đi không nghỉ,
Như những cảnh hoàng hôn
Của mặt trời trên cát.


Ánh Hoàng Hôn Thần Bí
(Crépuscule du Soir Mystique)

Kỷ Niệm nào về lại với Hoàng Hôn
Đỏ lung linh chân trời tây cháy bỏng
Niềm Hy Vọng trong lửa hồng lui bóng
Và lớn dần như một bức bình phong
Bức bình phong mầu nhiệm mấy lần hoa
-Hoa tuy-líp, huệ tây và cẩm chướng –
Hoa vương vấn bên giậu đau gỗ mục
Tỏa mùi hương bệnh hoạn giữa chiều buồn,
Hương hoa nồng như độc dược tỏa lan
- Hoa tường vi, xác pháo với cúc đồng -
Nhận chìm tôi hồn trí lẫn giác quan,
Tôi thấy mình trong cơn ngất hư hoang,
Kỷ niệm nào với hoàng hôn lại đến.


Cuộc Dạo Chơi Tình Cảm
(Promenade sentimentale)

Chân trời Tây chiếu tỏa hào quang lớn,
Và gió ru hoa súng đã nhạt màu;
Những đoá hoa mọc giữa đám sậy cao
Đứng buồn bã soi mình trong nước lạnh.
Mang thương tích, tôi một mình thơ thẩn
Dọc bờ hồ, dưới cành liễu buông lơi
Giữa sương mù lãng đãng bóng ma chơi,
Phô một màu trắng sữa chơi vơi,
Cùng anh vũ tôi mượn lời than khóc,
Chim gọi bầy bay đi, đôi cánh vỗ
Vào rừng phong gió động lá xanh màu
Nơi một mình tôi dạo với niềm đau,
Và phong kín trong bề dầy khăn liệm
Của bóng đêm như những làn sóng tím
Đến nhận chìm man mác ánh hoàng hôn,
Cả những hoa mọc giữa đám sậy buồn,
Hoa súng lớn trên nước hồ êm ả.


Bài Ca Mùa Thu
(Chanson d’Automne)

Những tiếng thổn thức dài
Của vĩ cầm mùa thu
Làm tim tôi thương tích
Bởi một nỗi u hoài
Đơn điệu.
@
Tôi rất đỗi nghẹn ngào
Và tê tái,
Khi thời gian đã điểm,
Tôi nhớ lại ngày xưa
Và tôi khóc;
@
Rồi tôi đã ra đi
Theo gió chướng
Mang tôi đi
Nơi này rồi nơi khác
Như chiếc lá
Úa tàn.


Giờ Mục Tử
(Heure du Berger)

Mặt trăng đỏ ở chân trời sương trắng;
Trong làn sương nhảy múa, cánh đồng
Ngủ toả hơi và tiếng ếch kêu vang
Qua lau sậy rùng mình trong gió lạnh;
@
Loài hoa nước khép cánh mềm đi ngủ
Hàng dương xanh nổi bóng ở xa xa,
Đứng liền nhau che kín những hồn ma;
Bầy đom đóm dật dờ bên lùm bụi;
@
Đàn chim cú im lìm vừa tỉnh giấc,
Giữa không trung bơi đôi cánh nặng nề,
Và bầu trời muôn sao sáng quay về;
Sao Hôm hiện, này đây là Đêm tối.


Người Đàn Bà và Con Mèo Cái
(Femme et Chatte)

Nàng ngồi chơi với ả mèo cưng,
Ngắm cảnh ấy thật là kỳ diệu.
Tay nàng trắng, chân mèo cũng trắng
Đùa giỡn trong bóng tối xuống dần.
@
Nàng giấu kín – cô nàng gian ác! –
Trong găng thưa đan với chỉ đen
Những móng tay hiếu sát bóng trơn
Cắt gọn gàng, sáng như dao cạo.
@
Con mèo cưng cong mình uốn éo,
Thu vào chân những vuốt sắc cong,
Nhưng vẫn luôn tư thế tấn công,
@
Rồi trong phòng âm vang léo nhéo
Một tiếng cười trong trẻo ngân nga,
Bốn đốm ma trơi trên mắt lóe ngời.


Bài Ca Những Cô Gái Ngây Thơ
(Les filles ingénues)

Chúng em là những gái ngây thơ,
Tóc cột băng-đô, ánh mắt xanh lơ
Chúng em sống hầu như xa lạ
Trong truyện xưa thỉnh thoảng đọc qua.
@
Đầu thắt bím chúng em đi dạo,
Giữa một ngày mà ánh sáng trong đời
Không tinh khôi bằng ý tưởng cao vời
Và mơ mộng màu xanh trời ấp ủ.
@
Rồi chúng em chạy chơi trên đồng cỏ
Cùng vui cười và nói chuyện ba hoa
Từ bình minh cho đến buổi chiều tà,
Cùng bắt bướm bay chập chờn trong gió;
@
Đội cái nón của các nàng mục tử
Bảo vệ làn da, giữ vẻ trắng ngần,
Mặc áo đầm rất nhẹ, tựa như bông,
Luôn trắng sạch như là tuyết trắng.
@
Các ông quan rong chơi cùng cậu ấm
Những thương nhân cỡi ngựa qua đồng
Ý tứ lả lơi, liếc mắt đưa tình
Mở lời chào hoặc thở dài “tiếc thật!”
@
Nhưng vô ích họ phải đành nhăn mặt
Và biết mình phí sức chẳng được gì,
Chiếc váy dài khinh bạc những đường ly,
Chân đổi hướng gởi tiếng cười chân thật.
@
Nhưng đôi lúc lòng chúng em hoảng hốt,
Ý nghĩ thầm hiện dưới áo choàng thâm,
Khi biết mình sẽ thành những tình nhân
Ngày nào đó của những chàng trác táng.


Dưới lòng đất
(Sub Urbe)

Những thông đỏ đứng trong đất thánh,
Rùng mình khi hơi gió đông sang
Trong ánh dương và cái rét lạnh lùng,
Lá xào xạc than van niềm cô quạnh.
@
Thập tự giá bằng cây trên mộ mới
Trân mình trong đám lá gió cuốn trôi
Nước mắt người thân đã khóc em tôi,
Tưởng đã làm triều dâng nơi sông suối.
@
Đây hiền phụ, đây con và đây mẹ,
Theo khúc quanh buồn bã của nghĩa trang
Tiếng khóc than trên mặt đất trơn vang
Đám mây lớn đã vặn mình bay vội.
@
Cái lạnh này hẳn chìm vào mộ huyệt,
Khiến cho người nằm chết nản lòng,
Luôn cô đơn và run rẩy không ngừng,
Nơi tâm khảm còn bao điều nuối tiếc.
@
Dù có thể người đời mau quên lãng,
Kìa mùa xuân sẽ đến chẳng sai giờ
Ánh sáng vàng ve vuốt những xác khô
Và chim hót trên cành bài hy vọng.
@
Hoa lại nở trong vườn xuân kỳ diệu
Đông sẽ tàn, hoa nắng rải muôn nơi
Hương ban mai thơm đến lúc tối trời,
Ru người chết bằng bài ca muôn điệu.


Khúc nhạc chiều
( Sérénade )

Khúc nhạc ấy như tiếng ca người chết
Từ đáy huyệt sâu … này hỡi bạn tình,
Hãy lắng nghe vang vọng đến khuê phòng
Âm chua chát và tưởng chừng lạc giọng.
@
Hãy mở lòng em, tai em nghe kỹ
Tiếng đàn cầm anh khảy dưới huyệt sâu
Bài ca này anh làm bởi u sầu,
Vừa hung hãn lại vừa như mơn trớn.
@
Anh sẽ hát khen mắt em nâu nhạt
Và trong như bóng mát giữa trưa hè,
Bộ ngực em đồi cát chảy sông Mê
Tóc nâu đậm lượn lờ dòng sông Tích (Styx).
@
Khúc nhạc ấy như tiếng ca người chết
Từ đáy huyệt sâu … Này hỡi bạn tình,
Hãy lắng nghe vang vọng đến khuê phòng
Âm chua chát và tưởng chừng lạc giọng.
@
Anh cũng hát khen em làn da đẹp,
Thịt da em như xấp lụa mịn màng
Tỏa hương thơm quý phái của hoa lan
Xua giấc ngủ để đêm dài thức trắng.
@
Và sau cùng về nụ hôn cháy bỏng,
Của môi em nóng đỏ lưỡi dao nung,
Đày đọa anh vẻ hiền diệu ung dung,
Ôi thần nữ, em đâu cần vũ khí.
@
Hãy mở lòng em, tai em nghe kỹ
Tiếng đàn cầm anh khảy dưới huyệt sâu
Bài ca này, anh làm bởi u sầu,
Vừa hung hãn lại vừa như mơn trớn.


Hoa thược dược
(Le Dahlia)

Người nữ buông tuồng, ngực cứng mắt đục nâu
Mở chậm chạp như mắt bò nhai lại
Tấm thân to rạng ngời hoa cương mới
@
Hoa mỡ màng nhưng không toả chút hương
Vẻ đẹp thân em kỳ ảo thanh quang
Mờ phô diễn vẻ hài hoà hoàn hảo .
@
Em chí ít không toả hương xác thịt,
Mùi xông lên làm héo úa cỏ khô,
Và trị vì, em vô cảm với hương thô
@
-- Thược dược ơi, vị vua luôn chói rực
Học trò khiêm nhu đầu tóc không mùi,
Nàng khó chịu giữa hoa nhài khêu gợi.


Không còn nữa
(Nevermore)

Này hỡi trái tim ta hèn mọn,
Kẻ đồng mưu già cả của ta ơi,
Hãy dựng lên những khải hoàn môn,
Hãy đốt hương trầm trên hương án thếp vàng
Hãy rải hoa trên bờ vực cheo leo,
Này hỡi trái tim ta, kẻ đồng mưu già cả.
@
Người hát lễ hãy dâng bài ca thánh;
Giọng khô khàn xướng khúc Te Deum
Kẻ sớm già nua, tóc bạc da nhăn,
Hãy mặc vào áo lễ bóng vàng,
Trên vách tường dơ, phủ thảm nâu vàng;
Người hát lễ hãy dâng bài ca thánh.
@
Hãy rung chuông, gõ khánh, giật hồng chung!
Vì tay tôi Hạnh Phúc chợt đong đầy
Bởi giấc mơ thường tránh né thế nhân
Làm lữ khách lãng du trên đôi cánh
Hãy rung chuông, gõ khánh, giật hồng chung!
@
Hạnh Phúc cầm tay tôi sóng bước;
ĐỊNH MỆNH dù chưa phút buông tha
Như con sâu trong trái, sự tỉnh thức trong mơ
Luật yêu đương luôn để lại dày vò,
Hạnh Phúc cầm tay tôi sóng bước.


Trong rừng cây
(Dans les bois)

Với những kẻ thờ ơ, chưa từng trải
Chỉ thấy rừng uể oải có duyên.
Họ thưởng thức gió đưa hương hoa dại;
Người mộng mơ sợ hãi nỗi niềm thiêng.
@
Họ hạnh phúc, riêng tôi ái ngại
Nỗi u hoài như sóng vỗ không ngơi
Khi qua rừng tôi run rẩy rã rời,
Sợ nhìn thấy xác người trong cạm bẫy.
@
Những cành lá đong đưa như sóng vỗ
Sự lặng yên đen và bóng tối đen hơn
Chìm trong cảnh quang sầu thảm hung tàn,
Làm tràn ngập lòng tôi nỗi kinh hoàng vô cớ.
@
Nhất là những chiều hè ráng đỏ
Hòa trong màu xanh xám của sương mù
Như lửa máu ; và chuông chiều theo gió
Vang từ xa, lời kêu khóc ưu tư.
@
Gió nóng nổi lên, rùng mình cây lá
Thổi mạnh hơn qua lớp lớp cây dày
Đưa bóng chiều lên tận các ngọn cây,
Và phân tán trong không gian chướng khí.
@
Đêm đến. Cú bay. Này đây giây phút
Khiến lòng ta nhớ câu chuyện ngày xưa…
Dưới cỏ lau bên bờ suối đong đưa
Vang thì thầm tiếng lâu la bàn tính.


B. Fêtes Galantes

Ánh Trăng
(Clair de Lune)

Tâm hồn bạn là cảnh quang chọn lọc
Hội hóa trang với vũ khúc rộn ràng,
Đàn phong cầm, trầm bổng điệu thôn làng
Dưới lớp hoá trang, nỗi buồn chân thật.
@
Khi ca ngợi với âm trầm tiểu khúc

Tình yêu vinh diệu, đời sống hợp thời,
Họ có vẻ không tin vào hạnh phúc
Và bài ca hòa lẫn ánh trăng chơi.
@
Trong ánh trăng êm, buồn đẹp, thanh tân
Làm bầy chim mơ mộng ở trên cành,
Làm tia nước ngất ngây trong thổn thức,
Giữa đá hồng thanh mảnh một dòng xanh.


Đường Xanh
(L’Allée)

Nàng đánh phấn tô son theo kiểu cũ
Mảnh mai trong dải thắt lưng nâu,
Bước khoan thai qua cành lá tối màu,
Trên đường mòn giữa ghế dài rêu bám,
Với trăm cách cầu kỳ đỏm dáng.
Cài trên đầu lông chim két biếc xanh,
Áo thướt tha màu lụa sáng thiên thanh
Cầm chiếc quạt trong tay đeo đầy nhẫn.
Nàng thích thú với chuyện tình lãng mạn,
Nhưng thở dài bởi chi tiết không vui,
Ôi cô gái tóc vàng mũi thẳng xinh tươi,
Môi đỏ hồng cho kiêu hãnh tăng lên
Và hững hờ với một nốt ruồi đen
Làm sinh động ánh mắt nàng ngây dại.


Trong Thạch Động
(Dans la Grotte)

Tôi kiệt sức dưới hai chân em đó!
Vì buồn đau tôi đến chỗ tận cùng,
Hổ cái kinh hồn của xứ Hyrcanie
Thành cừu non mặc những gì bạn nghĩ.
@
Vâng, đầy khí thế nàng Clymène dữ tợn
Thanh gươm nàng lâm trận đã bao lần
Làm khiếp vía kinh hoàng bao nam tướng!
Cho đời tôi buồn bã trút hơi tàn !
@
Sao tôi phải cần thanh gươm sáng
Để đi vào thành phố tử thần?
Sao tình yêu không bắn mũi tên vàng
Trái tim tôi được mắt em toả sáng?


Những Vỏ Sò
(Les Coquillages)

Mỗi vỏ sò khảm cứng
Trong thạch động hôm nào
Anh và em yêu nhau
Một sắc màu sinh động.
@
Vỏ đỏ thắm hồn ta
Lấy máu của tim nồng,
Khi tình anh đốt lửa
Và tình em cháy hồng.
@
Vỏ khác màu thiết tha
Xanh nhạt em làn da,
Em chán chường , giận dỗi
Khi mắt anh nhạo cười.
@
Còn vỏ kia giả cách
Nét duyên dáng đôi tai,
Trên gáy hồng không cao
Nhưng xinh tươi đầy đặn;
@
Còn vỏ nào hai mảnh
Làm anh phải bồi hồi.


Đảo Cythère
(Cythère)

Đình tạ rào song thưa
Nơi cuộc vui ẩn náu
Được hoa hồng kỳ ảo
Quạt gió ngày không mưa;
@
Hương hoa hồng duyên dáng
Theo gió nhẹ thổi qua
Và hoà lẫn hương hoa
Cùng dầu thơm nàng xức.
@
Như mắt nàng hẹn ước
Lòng can đảm dư đầy
Đôi môi nàng đỏ dầy
Trao ngọt ngào cơn sốt.
@
Tình yêu làm no thỏa
Trừ cơn đói, lo gì
Trái cây và mứt quả
Giữ mình không mỏi mê.


Thần Điền Dã
(Le Faune)

Tượng thần già điền dã gốm xanh
Đứng cười giữa một bồn hoa cỏ,
Như báo điềm sau đó không lành
Sẽ tiếp nối lúc này ta hớn hở.
@
Ai đã dẫn tôi, ai đã đưa em,
– Ôi những kẻ hành hương phiền muộn –
Cho đến giờ này còn chạy trốn
Âm thanh quay cuồng của những trống cơm.


Đàn Măn-đô-lin
(Mandoline)

Những kẻ dạo nhạc chiều
Và quý cô nghe nhạc
Trao đổi câu chuyện nhạt
Dưới cành lá yêu kiều.
@
Chuyện Tircis, Aminte
Chuyện Clintandre tình nồng;
Chuyện Damis dữ dằn
Đôi khi làm thơ ngọt.
@
Những áo vét lụa vàng,
Những rốp dài quét lối,
Họ thanh lịch hân hoan
Bóng họ mềm, xanh tối
@
Quay cuồng trong ngây ngất
Dưới ánh trăng nhạt, hồng,
Tiếng đàn vang thánh thót
Giữa gió bấc lạnh lùng.


Gởi Clymène
(A Clymene)

Bài hát đưa đò thần bí,
Khúc tình ca không lời,
Em yêu, vì đôi mắt ấy
Xanh ngắt màu da trời
@
Vì giọng em xao xuyến,
Cái nhìn làm đảo lộn
Làm xao xuyến chân trời
Lý trí của tôi ơi,
@
Vì mùi thơm ưu ái
Của màu trắng thiên nga
Vẻ thơ ngây vô ngại
Tỏa hương nồng thiết tha
@
Ôi, vì cả người em,
Âm nhạc đã ướp mềm,
Hào quang thiên thần cũ
Đã khuất còn hương đêm.
@
Theo nhịp điệu tốt lành,
Trong tương giao chân thành.
Len lén hồn tôi nhận,
Như nguyện mối duyên lành.


Những người lãnh đạm
(Les Indolents)

Này, mặc cho số phận hay ghen,
Em muốn chăng, hai ta cùng chết –
– Lời đề nghị chi mà lạ rứa –
@
Lạ nhưng tốt. Vậy ta cùng chết
Như giữa cơn Thập Họa kinh hoàng.
– Hì hì hì, người yêu tôi kỳ quái!
@
– Kỳ quái ư, anh không hay biết,
Nhưng chắc anh không chỗ đáng chê
Mặc thế sự, hai ta cùng chết?
@
– Này ông bạn, đùa dai chi nữa
Dẫu không yêu, hãy nói lời vàng,
Hoặc im lặng để tình luôn chan chứa!
@
Và thế nên, tối ấy Tircis
Ngồi bên cạnh Dorimène buồn bã,
Và gần đấy những tiếng cười giòn giã,
@
Họ mắc sai lầm không thể thứ tha
Thôi không chết, hi hi hi … như định trước
Đôi tình nhân kỳ cục lạ thường!


Ái thần rơi xuống đất
(L’Amour par Terre)

Trận cuồng phong hôm kia làm rơi vỡ
Tượng Ái Thần trong góc tối vườn hoang,
Nàng vẫn đang ranh mảnh giương cung
Dáng tượng đổ khiến lòng ta trăn trở!
@
Trận cuồng phong ném mạnh khối đá hoa
Cho gió sớm quay cuồng làm vương vãi,
Quanh chân đế nơi tên người nghệ sĩ
Trong bóng cây dấu vết đã nhạt nhoà.
@
Ôi chân đế đau thương còn đứng đấy
Vẻ cô đơn! Những ý nghĩ u sầu
Đến trong tôi dằn vật nỗi buồn sâu
Nhắc cùng tôi một tương lai sóng dậy.
@
Ôi thảm thiết! – Còn em, lòng cảm thán?
Trước cảnh buồn, em vẫn mắt láo liên,
Em dõi theo những cánh bướm nhung mềm
Trên tàn tích ngổn ngang đường xanh nắng.


Thầm lén
(En sourdine)

Lu mờ và yên tĩnh
Những cành lá trên cao,
Cõi tình ta hãy vào
Từ đáy sâu thinh lặng.
@
Hồn và tim tan chảy
Và cảm giác xuất thần
Giữa uể oải mơ hồ,
Của thông và dương xanh.
@
Em hãy khép mắt hờ
Khoanh đôi tay trên ngực,
Để tim em ngủ vờ
Xua đi niềm thao thức.
@
Nào ta hãy vững tin
Làn gió ru êm dịu
Thổi đến những bàn chân
Làm thảm hoa nhăn nhíu.
@
Và khi chiều buông xuống
Trên những gốc sồi già;
Vang tiếng hát sơn ca
Tiếng lòng ta vô vọng.


Hội thảo tình yêu
(Colloque sentimental)

Trong vườn xưa cô đơn lạnh buốt
Vừa đi qua hai bóng người thủa trước.
@
Mắt họ chết và môi họ nhũn mềm
Ta nghe như lời họ rất êm.
@
Trong vườn xưa cô đơn lạnh buốt
Hai bóng ma nhắc chuyện xưa thủa trước.
@
- Em nhớ chăng ta ngày ấy ngất ngây?
- Tại sao em phải hồi tưởng hôm nay?
@
- Chỉ tên anh, em rộn rã tim nồng?
Em thấy hồn anh giữa mộng em? – Không.
@
- Ôi! hạnh phúc ngày xưa không tả nổi
Môi kề môi hôn!Hai ta luôn có thể.
@
- Khi trời xanh, niềm hy vọng mênh mang!
Hy vọng tàn phai hướng về trời đen tối.
@
Hai bóng ma đi phơ phất trên đầm
Chỉ có đêm nghe lời họ thì thầm.


C. La Bonne Chanson

Mặt trời rạng đông
(Le Soleil du Matin…)

Mặt trời vàng rạng đông sưởi ấm
Lúa mạch lúa mì còn ẩm giọt sương,
Bầu trời còn lưu khí mát trong đêm.
Năm hết rồi vào vô định; ta men
Dọc sông nhỏ giữa cỏ vàng lơ đãng
Đường thảm cỏ viền bạch đàn già cỗi.
Khí trời trong, chim thi thoảng bay qua
Mỏ ngậm rơm hay trái mọng hàng rào,
Thả bóng mình trong nước lúc bay qua.
Cảnh chỉ thế …nhưng với người trầm mặc,
Vẻ đẹp ấy chợt dịu dàng ve vuốt
Giấc mơ xưa và hạnh phúc tuyệt vời.
Kỷ niệm ngọt ngào thục nữ đoan trang,
Đã hiện ra trong trắng tỏa ánh quang
Gọi mơ về cùng thi sĩ yêu nàng
Dù ước nguyện hẳn có điều ngớ ngẩn
Bạn tâm giao từ đó đã tìm sang,
Hồn chàng mãi cầu mong và than vãn.


Áo xám xanh
(En Robe Grise et Verte…)

Áo xám xanh nhiều đường nếp gẫy
Trong một ngày tháng sáu lắm lo toan,
Mắt tôi say nhìn thị hiện của nàng,
Tôi thán phục không nghi ngờ cạm bẫy.
@
Nàng đến, nàng đi, nàng ngồi và nói
Nhẹ và trầm, vui ý nhị, dịu dàng
Tôi cảm thấy hồn mình như tăm tối,
Trước những gì nàng vui tỏa ánh quang.
@
Tiếng nàng nói, nhạc du dương êm ái
Cùng hòa theo rất đỗi ngọt ngào
Tinh thần không mật đắng nói líu lo
Mà tâm hỉ của nàng ra dễ đoán.
@
Nhưng bất chợt, sau lúc vờ giận lẫy,
Kềm chế ngay giữa bầu khí mới quen,
Đầy uy quyền trọn vẹn của nàng Tiên,
Khiến từ đó tôi nài xin, run rẩy.


Trước lúc em đi
(Avant que tu ne t’en ailles)

Này ngôi sao mai nhỏ,
Trước lúc em ra đi,
– Hàng ngàn chim sáo nhỏ
Ríu rít trong cành si –
@
Hướng về thi sĩ hiền,
Yêu đương tràn ánh mắt,
– Này con chim chiền chiện
Lên theo ngày cao ngất –
@
Em hãy quay mắt huyền
Nhíu lại giữa rạng đông;
– Niềm vui nào triền miên
Lúa mì chín đầy đồng! –
@
Rồi hãy làm bừng sáng
Tâm tưởng của hồn tôi,
– Rất xa kìa sương trời
Lóe cỏ khô trong nắng . –
@
Trong dư vị cơn mơ
Cô bạn còn ngái ngủ …
– Nhanh lên nào bạn thơ,
Mặt trời vàng đã ló. –


Nguyệt bạch
(La Lune Blanche)

Mặt trăng trắng
Chiếu trong rừng
Từ mỗi cành
Âm thanh vẳng
Dưới lá xanh …
@
Em yêu dấu
@
Ao phản chiếu,
Tấm gương sâu,
Bóng liễu sầu
Đen trong tối
Gió rên đau…
@
Hãy mộng mơ,
Đây là giờ.
@
Sự tĩnh lặng
Nhẹ mênh mang,
Dường đang lắng
Từ trời cao
Sao lấp lánh…
@
Giờ diễm lệ.


Qua cửa xe
(Le Paysage dans le Cadre des Portières)

Cảnh quang qua khung cửa đoàn tàu,
Chạy điên cuồng và nguyên cả cánh đồng
Với nước trời, cây cỏ, lúa trổ bông
Bị cuốn vào cơn gió cuồng, lốc xoáy.
Những trụ đèn ốm cao như ngã quỵ
Dây điện tín vẽ ngoằn ngoèo chữ ký.
@
Than cháy bốc mùi và hơi nước trào sôi,
Mọi tiếng động như ngàn dây xích chạm
Cùm nghìn voi gầm thét giữa tiếng roi;
Rồi bất chợt còi kêu chim cú xám.
@
- Những điều ấy can chi, bởi mắt tôi
Đã uống hân hoan thị hiện tuyệt vời
Giọng nàng trong còn thỏ thẻ lời êm,
Tên nàng kêu, rất đẹp lại cao sang
Hòa tiếng trục quay vận chuyển kinh hoàng,
Theo nhịp điệu ngọt ngào và thô bạo.


Một Thánh nữ
(Une Sainte en son Auréole)

Một thánh nữ hào quang,
Một bà chúa lầu hồng,
Trong giọng nói ẩn tàng,
Tình yêu lẫn duyên nồng;
@
Nốt nhạc vàng nàng thốt :
Tiếng còi trong rừng xa
Hòa cùng niềm kiêu hãnh
Các mệnh phụ ngày xưa;
@
Với một nét kỳ duyên
Của nụ cười chiến thắng
Thiên nga lộ vẻ thơ,
Và vẻ mặt đỏ hồng
Của trẻ thơ-thiếu phụ.
@
Những dáng vẻ lung linh
Hài hòa cùng tôn thất;
Tôi thấy và nghe tất
Trong tên họ Công Tằng.


Cơn thử thách gay go
(La Dure Épreuve Va Finir)

Cơn thử thách gay go rồi kết thúc
Hỡi tim ta, hãy cười với tương lai.
@
Đã qua rồi những ngày hoảng hốt
Tôi đã sầu thương dòng lệ chảy dài.
@
Đừng ước tính những phút giây quá ngắn
Hồn ta ơi, mình còn lắm thời gian.
@
Tôi lặng thinh những lời nói trái ngang
Và trừ khử những bóng đêm ảo ảnh.
@
Mắt ngơ ngác tôi nhìn nàng nhẫn nại
Luôn ghép mình vào bổn phận đau thương,
@
Tai tôi thèm nghe lại tiếng nàng
Những nốt vàng của giọng nàng êm ái,
@
Cả đời tôi và cả tình tôi
Reo vui giữa một ngày diễm phúc,
@
Với ý nghĩ và mộng mơ duy nhất,
Vị hôn thê sẽ lại đến cùng tôi.


Này bài ca hãy mau vỗ cánh
(Va, Chanson, à Tire-d’aile)

Này bài ca, hãy vỗ cánh nhanh
Hãy đến nói trước mặt nàng
Bởi trong lòng ta chung thủy
Đã chiếu một tia vui mừng,
@
Hào quang thánh nữ xua tan
Bóng đêm trên tình bay lượn :
Khinh khi, nghi hoặc, kinh hoàng,
Này đây là ngày thật lớn!
@
Đã lâu lặng câm, nhát đảm,
Em nghe chăng, này nỗi hân hoan?
Như tiếng sơn ca sinh động
Trong bầu trời sáng hát vang.
@
Vậy nhé, bài ca thơ dại
Không niềm hối tiếc vu vơ,
Chính nàng ta đã đợi chờ
Sau cùng nàng đang trở lại.


Quả thật anh hầu như sợ
(J’ai presque peur, en vérité)

Quả thật anh hầu như sợ
Khi anh cảm thấy đời mình
Đan vào ý tưởng huy hoàng
Tràn ngập hồn anh hè nọ,
@
Hình ảnh em luôn yêu dấu,
Cư ngụ tim này thuộc em,
Lòng anh luôn mãi thiết tha
Yêu em làm em vui thoả.
@
Và xin lỗi em, anh sợ
Nói ra điều rất chân thành
Khi nghĩ tiếng nói, nụ cười
Của em từ nay thành luật,
@
Chỉ cần em ra cử chỉ
Một lời, một nháy mắt thôi
Khiến anh áo não cả người
Tan bao khung trời ảo ảnh.
@
Đúng hơn, anh duy muốn thấy,
Tương lai dù có tối tăm
Với vô số điều phong phú
Xuyên qua hy vọng mênh mang.
@
Ngập trong hạnh phúc tối cao
Tự nhủ anh luôn có thể,
Mặc cho nỗi buồn trở lại,
Yêu em như tự thủa nào.


Những quán rượu ồn ào
(Le Bruit des Cabarets)

Những quán rượu ồn, bùn leo hè phố
Cây tiêu huyền trong tối trút lá vàng,
Xe điện qua, cơn lốc giữa sắt vang
Kêu ken két không yên trên bốn bánh
Lăn chậm chạp ánh đèn hồng, xanh lạnh
Các công nhân đến quán hút phì phò
Tẩu thuốc dài đụng mũi mấy công an
Mái dột nước, tường loang, nền trơn trợt
Nhựa trải đường nhiều nơi bong lỗ chỗ
Nước mưa đầy cống nước chảy tràn lan,
Đường tôi đấy – với thiên đàng ở cuối.


Chúng ta ở thời kỳ tủi nhục
(Nous sommes en des temps infâmes)

Chúng ta ở thời kỳ tủi nhục
Thời kết hôn của các tâm hồn
Vẫn phải được nhiều người đồng thuận
Giữa giờ khắc gió cuồng hung hãn
Liệu đủ chưa can đảm của hai người,
Để sống với những người luôn hiếu thắng.
@
Đối diện với những gì ta cả dám
Chúng ta nên trên hết thảy mọi điều,
Một lứa đôi vui vẻ đứng nắm tay
Trong xuất thần khổ hạnh của người ngay,
Cử chỉ oai nghiêm để cùng tuyên bố
Tình mãnh liệt, như một lời thách đố!
@
Nhưng cần chăng nói cùng em điều ấy?
Em nhân từ, em là nụ cười tươi,
Chẳng phải em lời an ủi, đồng thời
Lời khuyên tốt, thẳng ngay và can đảm,
Cô bé tươi cười, ý nghĩ nghiêm trang,
Lòng thành tôi luôn nói : Cảm ơn nàng!


Một ngày hè tươi sáng
(Donc, ce sera un clair jour d’été)

Vậy sẽ là một ngày hè tươi sáng:
Mặt trời to vui vẻ với lòng tôi,
Sẽ làm em trang phục với lụa là
Tăng vẻ đẹp mặn nồng em có sẵn.
@
Trời xanh ngắt như cái lều cao ngất
Lộng lẫy soi trên trán nếp nhăn
Của hai ta nhợt nhạt bởi trở trăn
Trong chờ đợi trao nhau niềm hạnh phúc.
@
Khi chiều đến và khí trời sẽ dịu,
Gió êm đùa áo mỏng vuốt ve người
Và cái nhìn thanh thản của sao trời
Sẽ cười mỉm ân cần cùng đôi lứa.


Tôi đã đi những nẻo đường hiểm ác
(J’allais par des chemins perfides)

Tôi đã đi những nẻo đường hiểm ác,
Đầy nghi ngờ rất đổi đớn đau,
Bàn tay em thân thiết dẫn đường tôi.
@
Chân trời xa một màu lam nhợt nhạt
Loé mơ màng hy vọng buổi rạng đông;
Ánh mắt em là cả một bình minh
@
Không tiếng động trừ bước em vang động,
Thúc giục tôi làm một kẻ lữ hành,
Nói cùng tôi: “Nào tiến lên mau chóng!”
@
Hồn tôi sợ, hồn tôi thường tăm tối
Đã khóc một mình trên nẻo buồn đau;
Và tình yêu kẻ chiến thắng ngọt ngào,
@
Đã hiệp nhất hai ta niềm vui mới.


Mùa đông đã hết
(L’Hiver a cessé)

Đông đã hết: ánh sáng trời thêm ấm
Nhảy mừng từ đất tới trời trong,
Tâm hồn buồn thảm nhất lui chân
Nhường chỗ niềm vui gieo trong gió.
@
Cả Paris âm u và đau bệnh
Dường đón mừng ánh nắng trẻ trung
Và như thể sánh vai nhau vào hội,
Dang ngàn tay là mái ngói đỏ bừng.
@
Từ năm trước hồn tôi xuân miên viễn
Màu xanh về cùng với một mùa hoa
Như lửa nồng cùng xum họp một nhà
Đặt lý tưởng trên lòng tôi mộng tưởng.
@
Trời xanh biếc vút cao và vây phủ
Khung trời êm tình ái của tôi cười
Mùa luôn đẹp cho phần tôi đầy đủ
Và sau cùng hy vọng đến phiên tôi.
@
Hạ cứ đến và thu đông cứ đến,
Mỗi mùa đều xinh đẹp cùng tôi!
Bởi chính em tô điểm các mùa vui
Biến cuồng tưởng trong tôi thành nhã thú.


D. Romances Sans Paroles

Những đoản khúc bị lãng quên
(Ariettes oubliées)

Này cơn xuất thần uể oải,
Này cơn mệt diễm tình,
Này cơn rung của rừng
Trong vòng ôm gió bấc,
Này, trái tim thỏ thẻ
Hướng về nhánh cành khô.
@
Ôi, tiếng thầm mảnh dẻ
Xào xạc và thì thầm,
Giống tiếng kêu khe khẻ
Của cỏ động thở dài…
Em nói nơi nước xoáy
Những hòn sỏi lắc lay.
@
Tâm hồn này than vãn
Trong cánh đồng ngủ say,
Chẳng phải hồn đôi lứa,
Hồn anh và hồn em,
Cất cao điệp khúc thần
Một chiều ấm, rất trầm?


Mưa khóc trong lòng tôi
(Il pleure dans mon coeur)

Mưa khóc trong lòng tôi
Như mưa rơi trên phố,
Sầu tư này sao thế
Chiếm trọn lấy lòng tôi?
@
Ôi tiếng mưa êm ả
Trên mặt đất, mái nhà!
Cho trái tim buồn bã,
Ôi bài hát mưa sa!
@
Mưa khóc không duyên cớ
Trong tim này nôn nao.
Sao! Không bội bạc nào?
Tang tóc này vô cớ.
@
Nỗi đau thương tệ hại
Là không biết vì sao,
Không tình và không hận,
Lòng tôi nhiều khổ đau.


Phải thứ tha mọi sự
(Il faut nous pardonner les choses)

Em biết đấy, phải thứ tha mọi sự,
Theo cách ta sẽ hạnh phúc miên trường,
Nếu đời ta có những lúc buồn thương,
Bởi chẳng phải hai ta thường sướt mướt ?
@
Ồ, ta phải hoà tâm hồn tỉ muội
Với ước nguyền e thẹn của trẻ thơ
Và bước đi xa cách các phàm nhân
Trong quên lãng điều làm ta lưu lạc!
@
Ta hãy làm đôi trẻ, chị và em
Không say mê, vẫn kinh ngạc mọi điều
Và đi vào ẩn dật giữa rừng êm,
Cũng không biết mình được ơn tha thứ.


Chiếc Dương Cầm
(Le Piano que baise une Main frêle)

Chiếc dương cầm bàn tay mảnh khảnh hôn
Loé sáng trong buổi chiều hồng nhạt,
Vang rất nhẹ âm thanh như cánh hạc
Một điệu xưa, rất yếu, rất dễ thương,
Âm thanh lan như đôi chút ngại ngùng
Trong phòng khách hương nàng còn vương vấn.
@
Điều gì đó đã như chiếc nôi bất chợt
Nhẹ nhàng luôn ru nhẹ mảnh hồn đơn?
Mi muốn gì hỡi tiếng hát bông lơn?
Mi muốn gì hỡi điệp khúc mơ hồ
Sẽ chết lịm dịu dàng ngoài khung cửa
Chỉ hé mở ra khu vườn bé nhỏ?


Tâm hồn tôi buồn thảm
(O triste, triste était mon âme)

Tâm hồn tôi buồn thảm
Chỉ vì một nữ nhân.
@
Tôi không thể nguôi ngoai
Dù lòng đã đi rồi
@
Dù lòng chẳng quay về,
Trốn xa người nữ ấy.
@
Tôi không thể nguôi ngoai
Dù lòng đã đi rồi.
@
Và lòng tôi đa cảm
Nói cùng hồn: được chăng,
@
Được chăng, - thì phải thế, -
Cuộc lưu đày ngạo nghễ ?
@
Hồn nhủ lòng: tôi biết
Ta muốn mình mắc bẫy
@
Hiện diện dù lưu đày,
Dù rằng xa phương ấy?


Trong nỗi buồn không nguôi
(Dans l’Interminable Ennui)

Trên đồng bát ngát
Sầu muộn khôn nguôi,
Tuyết trải mơ màng
Sáng như là cát.
@
Bầu trời màu đồng
Âm u ủ dột
Ta tưởng bóng nguyệt
Đang chết trong không.
@
Như mây bềnh bồng
Những cây sồi xám
Khu rừng u ám
Giữa hơi nước đọng.
@
Bầu trời màu đồng
Âm u ủ dột
Ta tưởng bóng nguyệt
Đang chết trong không.
@
Tiếng quạ khò khè
Sói gầy ủ ê
Còn gì sẽ đến
Cùng gió buốt tê?
@
Trên đồng bát ngát
Sầu muộn khôn nguôi,
Tuyết trải mơ hồ
Sáng như là cát.


Ở Charleroi
(Charleroi)

Trong đám cỏ đen,
Hồn ma lai vãng.
Gió thổi âm u,
Tưởng chừng gió khóc
@
Vậy cảm thấy gì?
Lúa mạch rít lên
Bụi cây muốn cào
Mắt người đi bộ.
@
Những chòi lụp xụp
Không đáng là nhà.
Chân trời lạ đó
Nhiều lò rèn đỏ!
@
Người ta thấy gì?
Những ga vang động
Khách nhìn ngạc nhiên.
Charleroi nơi này?
@
Mùi hương kinh dị
Nhưng cái gì đây?
Tiếng gì ồn ào
Như tiếng đàn rung.
@
Quang cảnh hung tàn?
Ôi hơi thở bạn
Mồ hôi con người,
Tiếng ồn kim loại!
@
Trong đám cỏ đen,
Hồn ma lai vãng.
Gió thổi âm u,
Tưởng chừng gió khóc


Những con ngựa gỗ
(Chevaux de bois)

Quay, nào quay những con ngựa gỗ,
Quay trăm vòng, quay cả ngàn vòng
Quay thường thường và quay mãi luôn luôn
Quay, quay mãi theo tiếng kèn hơi thổi.
@
Anh lính to, chị người làm mập mạp
Trên ngựa phi như đang ở khuê phòng,
Bởi hôm nay trong rừng Cam-hạp (Cambre)
Các chủ nhà đi dạo thong dong.
@
Quay, nào quay ngựa của lòng mình
Khi chung quanh đều là giao đấu
Hấp háy mắt cùng phường gian xảo
Quay, quay theo sức đẩy trục chuyền .
@
Càng vui thích càng như ngây ngất
Đi theo trò xiếc thú này đây!
Dù đầu bụng ủ ê quặn thắt,
Đau hàng đoàn, vui cũng hàng dây.
@
Quay, nào quay dù không cần phải
Dùng cầu gai thúc ngựa chạy nhanh
Và dẫu nhanh vẫn chạy rất tròn,
Quay, quay mãi không cần cỏ dại.
@
Và nhanh lên ngựa của hồn mình:
Này đây khi đêm xuống, chiều buông,
Hợp thành đàn bồ câu trống mái.
Xa hội chợ xa chủ nhà mệnh phụ.
@
Quay, nào quay bầu trời nhung mượt
Các vì sao mặc áo tơ vàng.
Này đôi tình cũng sắp đi lang
Quay, quay mãi trò chơi vỗ trống.


Thanh Xuân
(Green)

Này là trái, hoa, lá, cành trong nắng
Và trái tim tôi, chỉ đập vì em.
Em đừng xé tim anh bằng tay trắng,
Trước mắt đẹp em, quà mọn phải dịu dàng.
@
Khi anh đến người đầm đìa sương sớm
Gió ban mai ướp lạnh trán buồn.
Chờ anh qua cơn mệt dưới chân em
Mơ những lúc mệt qua lòng phấn chấn.
@
Trên vú trẻ anh vùi đầu nhung nhớ
Còn âm vang những hôn hít sau cùng;
Ở nơi ấy để cuồng phong lặng gió
Giấc điệp mơ màng, em cũng nghỉ yên.


Nỗi chán đời
(Spleen)

Các hoa hồng đều thắm đỏ,
Dây thường xuân vẫn đen tuyền.
@
Em yêu, cử động em dù nhỏ
Tuyệt vọng này hết thảy hồi sinh.
@
Bầu trời quá xanh, quá dịu dàng,
Biển quá xanh và gió quá êm.
@
Tôi vẫn luôn sợ điều tôi đợi,
Em bỏ đi tàn nhẫn một ngày kia.
@
Tôi chán thấy cây nhựa ruồi lá bóng
Cũng chán luôn lá của hoàng dương.
@
Cả cánh đồng vô tận mênh mông
Chán hết thảy trừ em tôi thoả thích!


Đường phố
(Streets)

Nào chúng ta hãy nhảy lung tung!
Tôi thích nhất đôi mắt nàng xinh đẹp,
Sáng hơn cả những sao trời lấp lánh,
Đôi mắt nàng tôi thích vẻ hiểm hung.
@
Nào chúng ta hãy nhảy lung tung!
@
Nàng có những cách riêng, quả thật
Làm đau buồn, khốn khổ một tình nhân,
Và cách ấy làm chàng ta ngây ngất.
@
Nào chúng ta hãy nhảy lung tung!
@
Nhưng tôi thấy còn điều tốt nhất
Nụ hôn nàng từ miệng đẹp nở hoa,
Từ lúc nàng với lòng tôi đã mất.
@
Nào chúng ta hãy nhảy lung tung!
@
Tôi nhớ lại, tôi luôn nhớ lại
Những giờ qua và những lúc truyện trò,
Điều tốt nhất mà tôi gặt hái.
@
Nào chúng ta hãy nhảy lung tung!


Người vợ trẻ con
(Child Wife)

Em không hiểu vì sao tôi đơn giản,
Có gì đâu, con gái nhỏ của tôi!
Trán trong gió và hơi cáu kỉnh
Em vẫn luôn chạy trước mặt tôi.
@
Đôi mắt em nên dịu dàng phản chiếu,
Kìa gương xanh khốn khổ thân yêu,
Đã giữ em dáng vẻ đắng cay, ôi em gái
Hay thở than, làm chúng tôi khó chịu khá nhiều.
@
Em múa may với cánh tay nhỏ bé
Như anh hùng dữ tợn múa gươm dài,
Và tiếng kêu từ phổi khiến chói tai
Như chỉ hát một bài ca dở tệ!
@
Vì em sợ cơn dông, nên cũng sợ
Trái tim mình gầm rống, thét gào,
Em kêu cầu thân mẫu - ôi đau!-
Như tiếng kêu của cừu non buồn bã.
@
Em nào biết mặt trời và danh dự
Của tình yêu mạnh mẽ can trường,
Vui trong khổ và nghiêm trong hạnh phúc
Trẻ trung hoài tới chết có hề chi!


Người chăn cừu khiêm tốn
(A Poor Young Shepherd)

Tôi sợ một nụ hôn
Như sợ con ong bầu,
Tôi đau và mất ngủ
Tôi không thể nghỉ yên
Tôi sợ một nụ hôn!
@
Dù vậy tôi yêu Kate
Đôi mắt đẹp của nàng
Nàng vẫn luôn thanh lịch,
Dáng gầy và hơi xanh.
Tôi thiết tha yêu Kate!
@
Vào ngày Valentin!
Tôi phải nhưng không dám
Nói cùng nàng buổi sáng …
Điều quả là khủng khiếp
Như ngày Valentin!
@
Nàng được hứa cho tôi,
Ôi hạnh phúc tuyệt vời!
Nhưng thật không dễ dàng
Trở thành một tình nhân
Bên người mình đính ước!
@
Tôi sợ một nụ hôn
Như sợ con ong bầu
Tôi đau và mất ngủ,
Tôi không thể nghỉ yên
Tôi sợ một nụ hôn!


Con tàu rạng rỡ
(Beams)

Nàng- Tàu ấy muốn đi trên sóng biển,
Và gió hiền đã thổi chỗ trời quang,
Chúng tôi theo cuồng hứng của nàng,
Dù vẫn bước trên con đường cay đắng.
@
Mặt trời chiếu trong bầu trời êm mướt,
Trong tóc vàng là những sợi nắng vàng
Chúng tôi theo êm ả bước của nàng
Mà sóng cuộn đem niềm vui chất ngất!
@
Bầy chim trắng bay quanh êm ái
Những cánh buồm xa trắng nghiêng vai.
Một đôi khi tảo giạt kết nhánh dài
Bằng động tác vươn dài chân lướt tới.
@
Nàng quay lại, vẻ dịu dàng lo lắng,
Không tin rằng bè bạn rất yên tâm;
Nhưng chúng tôi vui vẻ được nàng thương,
Ngẫng cao đầu, hành trình nàng đi tiếp.

(Bài này Verlaine làm trong ngày hạ thủy chiếc tàu Comtesse-de-Flande, 4-4-1873)

E. Sagesse
Để tưởng nhớ Mẹ tôi – P.Verlaine

LỜI TỰA CÚA ẤN BẢN ĐẦU TIÊN

Tác giả của tập sách này chưa từng suy nghĩ như hôm nay. Anh ta bỏ nhiều ngày đi lang thang trong sự hư hỏng đương thời, mắc những sai lầm và dốt nát. Những đau buồn trở nên rất xứng đáng, từ đó chúng đã cảnh báo anh ta và Thiên Chúa đã cho anh ta ân sủng hiểu được lời cảnh báo ấy. Anh ta đã phủ phục trước bàn thờ bị bỏ bê lâu ngày, anh ta tôn thờ Đấng Toàn Thiện và kêu cầu Đấng Toàn Năng, như một người con vâng phục Giáo Hội, bất xứng nhất nhưng có đầy thiện ý.
Tình cảm về sự yếu đuối và kỷ niệm về sự sa ngã đã hướng dẫn người viết khi soạn tác phẩm này vốn là sự tuyên xưng đức tin đầu tiên sau một thời gian dài im lặng trong văn học: tác giả hy vọng rằng người ta sẽ không tìm thấy ở đây điều gì trái với đức bác ái mà khi trở thành kitô hữu tác giả phải dành nó cho những người tội lỗi mà trước đây tác giả đã từng sống buông tuồng như họ.
Tuy nhiên đôi ba bài đã phá vỡ sự im lặng mà tác giả chủ tâm bắt mình phải viết, nhưng độc giả sẽ nhận thấy rằng chúng hướng đến những hành động công khai, những biến cố rõ ràng đã được an bài khiến người ta chỉ thấy trong những bài thơ ấy sức mạnh một chứng từ cần thiết, một lời thú tội (confession) được thúc giục bởi ý tưởng của một bổn phận tôn giáo và của niềm hy vọng vốn có của người Pháp.
Từ rất trẻ, nghĩa là cách nay mười, mười hai năm, tác giả đã cho in những bài thơ hoài nghi và sầu muộn. Tác giả dám cho rằng những bài thơ này luôn có sự hài hoà và sẽ không làm khó chịu một lỗ tai công giáo tinh tế nào: đó sẽ là vinh quang quý báu nhất cũng như niềm hy vọng đáng tự hào nhất của tác giả.
Paris ngày 30 tháng 7 năm 1880

( I )
Kỵ sĩ đeo mặt nạ
(Bon Chevalier masqué- S I-1)

Kỵ sĩ tốt lành đeo mặt nạ, cưỡi ngựa nhanh,
Chàng Bất Hạnh đâm tim tôi bằng ngọn giáo.
@
Trái tim già nua tôi vọt tia máu đỏ tươi
Rồi bốc hơi trên ngàn hoa, trong nắng ấm.
@
Mắt tôi tối sầm, miệng lên tiếng thất thanh,
Trái tim già nua trong dằn vật chết kinh hồn
@
Khi kỵ sĩ Đau Buồn đã đến gần hơn
Chàng xuống ngựa lấy tay sờ thi thể.
@
Mang găng sắt, tay thọc vào thương tích
Xác nhận rằng tôi chết, giọng khô khan;
@
Và này đây cái chạm lạnh như băng
Làm sống lại tim tinh tuyền hãnh diện.
@
Trả lại tôi nhiệt tình ngây thơ thánh thiện,
Trong ngực tôi, tim trẻ đập rộn ràng,
@
Vả vì say tôi run rẩy, thiếu niềm tin
Như một người Chúa Trời ban thị kiến.
@
Nhưng kỵ sĩ tốt lành lại leo lên lưng ngựa,
Đi xa dần, đầu ra dấu chào tôi
@
Chàng gọi tôi, (tôi còn nghe tiếng dặn dò)
“Hãy bảo trọng, một lần mà tốt đấy.”


Vẻ đẹp của đàn bà
(Beauté des Femmes- S I-5)

Vẻ đẹp của đàn bà, vẻ yếu ớt với bàn tay xanh trắng;
Họ thường làm điều thiện và có thể mọi ác hành,
Và đôi mắt kia còn đọng vẻ thú hoang
Đủ để nói “thôi đi” cùng người nam hung hãn.
@
Luôn vẫn là người mẹ ru thằng con gào khóc,
Cả khi nàng nói dối, âm thanh ấy! Kinh ban mai
Lời khẩn cầu, tiếng hát ngọt ngào kinh chiều, hay dấu thánh
Hay tiếng nấc làm chết người trong nếp gấp chiếc khăn vai!...
@
Hỡi đàn ông cứng rắn! Kiếp người tàn bạo xấu xa! Chí ít xa rời những cuộc chiến, những nụ hôn,
Cái gì đó vẫn còn kia trên đỉnh núi,
@
Cái gì đó từ trái tim ngây thơ và tinh tế,
Lòng nhân từ, tôn trọng! Vì chính nó theo ta
Ôi quả thật, đến ngày chết, điều chi còn mãi?


Ôi các người đi khập khiễng từ xa
(O vous, comme un qui boite au loin- S I-6 )

Ôi Sầu Thảm với Vui Mừng các người đi khập khiễng từ xa,
Em, tim rỉ máu hôm qua, hôm nay bốc lửa
Và quả thật đã hết rồi, tất cả đều chạy trốn
Khỏi giác quan, chiếc bóng với con mồi.
☺
Hạnh phúc cùng đau khổ già nua, như đàn ngỗng
Trên đường bụi bặm nơi toả sáng mọi bàn chân
Chúc hành trình tốt đẹp ! Kìa nụ Cười, và, già hơn nó bao lần
Là em đó – Nỗi Buồn – chìm ngập trong nỗi niềm phiền muộn.
☺
Phần còn lại! – Sự từ bỏ lớn, sự trống rỗng êm đềm,
Trong chúng ta hẳn có người thấy bình an vô tận,
Niềm ngây thơ của điều mới mẻ dịu êm …
☺
Hãy xem nầy! tim ta rỉ máu bởi lòng kiêu,
Tim cháy trong tình yêu , và ra đi đón nhận
Sự sống, vì ích lợi vô vàn cho cái chết quý yêu!


Những ngày trời đẹp
(Les Faux Beaux Jours ont Lui – S I-7)

Những ngày đẹp ảo lóe sáng tận chiều, hỡi hồn tôi
Và chúng rung động trong tiếng đồng đêm xuống.
Hỡi hồn đáng thương, hãy nhắm mắt và trở về thôi;
Cơn cám dỗ tệ vô cùng, hãy tránh xa điều ô nhục.
@
Chúng lóe sáng tận chiều thành cơn mưa đá lửa,
Làm giập nát vườn nho hướng Tây trên những ngọn đồi
Mọi mùa màng trong lũng, và tàn phá tả tơi
Bầu trời biếc xanh, hay hát ca mà nay kêu cứu.
@
Này kẻ xanh xao, đi thôi, tay chắp, bước nhẹ nhàng,
Liệu những ngày qua sẽ ăn những ngày mai trời đẹp?
Liệu mụ già điên còn tiến bước lên đường?
@
Những kỷ niệm ấy, nên chăng ta lại giết?
Cuộc tấn công này mãnh liệt, trận cuối hẳn nhiên!
Nào hãy cầu nguyện chống lại bão dông, và luôn cầu nguyện.


Đời sống khiêm cung
(La Vie humble aux travaux ennuyeux et faciles: S I-8)

Đời sống khiêm cung với công việc buồn tẻ, dễ dàng
Là công trình tuyển chọn đòi tình yêu phong phú.
Hãy luôn vui tươi khi ngày buồn nối tiếp ngày buồn,
Hãy mạnh mẽ, dù mỏi mòn trong tình cảnh xấu.
☺
Chỉ nên lắng nghe trong tiếng động của các thành đô
Lời kêu gọi, Lạy Chúa tôi, từ chuông tháp cổ,
Hãy biến mình thành một tiếng chuông, hầu có thể
Hoàn thành vụng về những nhiệm vụ ngây thơ;
☺
Ngủ nhà người có tội để làm một hối nhân;
Chỉ yêu sự lặng thinh, tuy nhiên luôn suy gẫm;
Thời gian như quá dài trong nhẫn nại quá cao sang,
☺
Kẻ thơ dại đắn đo khi kiên trì sám hối,
Có xá chi những đức hạnh nghèo nàn!
Bởi thiên thần bản mệnh bảo nhẹ nhàng:
“Để mặc kiêu căng còn đang trả giá!”


Không, thế kỷ ấy thuộc về nước Pháp
(Non, Il fut Gallican, ce siècle: S I-10)

Không, thế kỷ ấy thuộc về nước Pháp và phái Jan-xê (1)
Giữa thời trung cổ hùng vĩ lại tinh tường
Tâm hồn tôi hư hỏng chạy bồn chồn
Xa lánh những ngày sống theo dục tình buồn tẻ.
☺
Vua, chính khách, người làm thợ, và thầy tu
Kiến trúc sư, binh lính, thầy thuốc và luật sư,
Thời kỳ đẹp! Vâng, tâm hồn tôi đã chìm trong nước
Bước lại lên tàu vì sức mạnh nhiệt thành, mềm mại, tài hoa!
☺
Và tôi lại đi – nơi nào đó, đến hoàng cung
Hoặc nơi khác, xá gì – phải đến với điều quan trọng
Tôi ước mình là thánh, biết làm lành và nghĩ đúng,
☺
Thần học cao siêu và đạo đức vững vàng
Chỉ cơn-điên-thánh-giá hướng dẫn tôi theo
Hỡi thánh đường điên, trên đôi cánh em bằng đá!

------------
(1) Janséniste: tu sĩ theo học thuyết của Jansenius.


Các ngài rồi trở lại
(Vous reviendrez bientôt: S I-14)

Các ngài rồi trở lại, tay đầy ơn tha thứ
Theo thông lệ của các ngài,
Ôi các cha mà hôm nay chúng tôi đánh mất
Trong tận cùng của nỗi đắng cay.
☺
Các ngài rồi trở lại, các cụ già thanh cao
Cùng danh dự với Hoa ưu ái,
Và nước mắt vui mừng,
Và tiếng kêu hạnh phúc
Trong toàn thể quê hương!
☺
Các ngài rồi trở lại, sau cuộc lưu đày vinh hiển,
Sau những mùa gặt các tâm hồn,
Sau khi cầu nguyện thật nhiều cho họ, vậy mà
Họ vẫn cứ mãi khô khan, bỉ ổi.
☺
Sau khi các ngài in lên hải đảo, biển khơi
Bóng các ngài hiền diệu
Khiến trời vui mừng, còn hoả ngục thất kinh,
Xin Chúa thương kẻ gạt bỏ các ngài.
☺
Xin Chúa thương kẻ lột trần các ngài
Miệng gào thét tự do,
Xin Chúa thương kẻ báng bổ
Mang đầy vũ khí.
Và hài nhi nắm tay các ngài,
Mà cứu chuộc chúng ta
Khỏi bao tội bởi các ngài than khóc!
☺
Thời gian lưu đày, thời gian chiến thắng
Không là lời vĩnh biệt.
Các ngài là chính sự hy vọng, cậy trông.
Và không lâu, các cha thánh thiện,
Làm chúng ta danh giá trước Thiên Nhan.
Sự cứu độ dành cho nước Pháp.


Chúng ta chỉ xúc phạm Đấng duy nhất thứ tha
(On n’offense que Dieu qui seul pardonne: S I-15)

Chúng ta chỉ xúc phạm Thiên Chúa,
Đấng duy nhất thứ tha.
Nhưng chúng ta làm anh em phiền lòng,
Làm họ đau buồn và thương tổn
Làm họ gào lên thù hận, khóc than yếu đuối,
Chính tội lỗi xấu xa đảo lộn sự bình an
Những kẻ đơn sơ và khiến người đời chì chiết họ,
Sự vấp ngã, các tâm hồn hư mất,
Lời cay độc mỉa mai.
☺
Thông thường nhất do hậu quả tự nhiên
Của sự đời, tội lỗi ấy tìm cho mình trừng phạt
Ngay cả đời này, trừng phạt lâu dài và hung hãn
Nhưng Tình Yêu toàn năng ban cho tạo vật
Ý nghĩa khổ đau dẫn đến nỗi ăn năn,
Bởi con đường đi chậm, lên cao nhưng chắc chắn.
☺
Khát vọng lớn, chỉ một thôi, đến gặp
Trao hối nhân, sau cảnh báo ban đầu
Để nó hạ mình cúi trán trước lệ rơi
Mà mới rồi không gì làm thay đổi;
Một cái đánh thẳng nhắm vào lòng kiêu ngạo
Kẻ bại binh buông khí giới quy hàng,
Trong nỗi đau buồn, dĩ nhiên, nhưng thành ý.
☺
Ôi em gái tôi ơi đã trừng phạt tôi rồi,
Xin hãy thứ tha tôi!


Em hãy nghe bài ca êm dịu
(Écoutez la Chanson bien Douce: S I-16)

Em hãy nghe bài ca êm dịu
Chỉ khóc lên để khiến em vui
Bài ca kín đáo và yểu điệu:
Nước rùng mình trên đám rong rêu!
☺
Em từng biết âm thanh thân thiết
Mà hiện nay đã bị trùm khăn
Như goá phụ nỗi lòng buồn tiếc,
Tuy thế nhưng nàng vẫn tự hào.
☺
Trong nếp gấp dài khăn che ấy
Phập phồng theo gió lạnh mùa thu,
Khi che giấu hoặc khi cho thấy
Cùng tâm hồn người biết ngạc nhiên
Chân lý như một ánh sao trời.
☺
Âm thanh ấy nói lời quen thuộc,
Rằng đời ta bao sự tốt lành
Bao hận thù với lòng ganh tị
Không còn gì khi cái chết đến chân.
☺
Âm thanh ấy cũng nói về vinh hiển
Sống đơn sơ không lần lữa đợi chờ,
Lễ cưới vàng và hạnh phúc không ngờ
Của sự bình an không hiếu thắng.
☺
Hãy đón nhận âm thanh thường tại
Trong bài thơ mừng hôn lễ ngây thơ.
Và hành vi đẹp nhất trong hồn
Là an ủi nỗi đau tâm hồn khác!
☺
Tâm hồn ấy khổ đau, và qua vội
Dẫu đau buồn nhưng không chút giận hờn,
Luân lý Người chói sáng, sạch trong,
Em hãy nghe bài ca minh triết.


Bàn tay ấy là tay tôi đấy
(Les Chères Mains qui furent miennes: S I- 17)

Bàn tay ấy là tay tôi đấy,
Bé nhỏ thôi và cũng rất xinh,
Sau những lời khinh thị chết người
Và mọi điều lương dân làm trỗi dậy,
☺
Sau những bất hoà và những đình công
Những xứ sở, những miền tỉnh lẻ
Bảo hoàng hơn thời các ông hoàng
Tay thân thiết mở cho tôi mơ mộng.
☺
Tay trong mộng, tay trên hồn trẻ,
Và phải chăng như Bạn dám làm
Giữa bao nhiêu gian xảo ồn ào
Tôi nói với hồn kia đang ngây dại?
☺
Thị kiến tinh tuyền phải chăng lừa dối
Nói cùng tôi về quan hệ tinh thần
Về mẹ hiền vẫn luôn luôn nâng đỡ,
Về tình thân khe khắt hoặc bao dung?
☺
Ăn năn quý giá, nỗi khổ tốt lành,
Giấc mơ lành, những bàn tay thánh hiến,
Ôi, những bàn tay của người đáng kính
Hãy thi hành cử chỉ thứ tha!


Và tôi thấy lại Người Con Một
(Et j’ai revu l’Enfant Unique: S I-18)

Và tôi thấy lại Người Con Một: chàng dường như
Mở trong tôi thương tích cuối cùng,
Mà cơn đau cao nhã hứa cùng tôi
Một cái chết đáng ước ao
Trong một ngày khuây khoả.
☺
Mũi tên lành sắc bén,
Vẻ tươi mới miên trường!
Chọn lúc này đánh thức trong tôi
Những giấc mơ nặng trĩu nỗi sầu đời,
Máu tín hữu trong tôi hát bài ca tinh khiết.
☺
Tôi còn nghe, tôi còn thấy!
Luật sống theo bổn phận: Luật tuyệt vời!
Để tôi biết thế nào là nghe thấy,
Tôi vẫn luôn luôn nghe và thấy
Những ý lành lên tiếng dạy!
☺
Sự trong trắng, tương lai!
Khôn ngoan và thinh lặng;
Tôi sẽ yêu Ngài nhiều vô hạn
Cho trong giây phút vội vàng
Bàn tay Ngài xinh, nhỏ nhắn,
Sẽ khép mắt chúng ta!


Giọng kiêu ngạo
(Voix de l’orgueil: S I-19)

Giọng kiêu ngạo: hét oai hùng như kèn xuất trận,
Những ngôi sao máu trên các áo giáp vàng;
Ta ngã nhoài trong đám cháy lúc băng ngang,
Và sau cùng tiếng nói cùng kèn kia tắt ngấm.
☺
Giọng thù hận: tiếng chuông trên biển sóng
Nghẹn ngào bởi tuyết rơi đều. Trời lạnh cóng, tái tê,
Đời sợ hãi chạy điên cuồng ra bến cảng,
Xa tiếng chuông giờ đã quá khó nghe.
☺
Giọng Xác thịt: tiếng xôn xao mệt mỏi;
Của những người say; nơi giả bộ vui cười,
Những mắt, những tên, không khí ngập hương mê
Nơi đến trút tàn hơi tiếng ồn ào mệt mỏi.
☺
Giọng người khác: từ xa trong sương sớm
Đám cưới đi về; bao bối rối lo toan
Và mọi trò làm xiếc của văn minh,
Theo tiếng lăng xăng của vĩ cầm tiệc cưới.
☺
Giọng thở than, giận dữ, hối tiếc, dỗ dành
Mà ta phải nghe và lòng bực tức,
Làm thui chột sự lặng thinh trung thực
Giọng thở than, giận dữ, hối tiếc, dỗ dành.
☺
Ôi những âm thanh khả tử, nào hãy chết đi,
Vì các ngươi - câu lời vô ích, ẩn dụ vụng về,
Mọi khoa tu từ bỏ trốn trước tội khiên,
Ôi những âm thanh khả tử, nào hãy chết đi.
☺
Chúng ta không còn để các ngươi tìm kiếm;
Hãy chết đi cho ước nguyện nhỏ, khiêm nhường
Được nuôi bởi Lời hiền hậu, mạnh vô song
Vì hồn ta không còn để các ngươi tìm kiếm.
☺
Hãy chết giữa âm thanh mà Nguyện Cầu đưa đến
Tận trời. Chỉ âm thanh ấy đóng mở cửa thiên cung,
Nắm trong tay dấu triện của ngày sống cuối cùng,
Hãy chết giữa âm thanh mà Nguyện cầu mang lại.
☺
Hãy chết giữa tiếng kinh hoàng của Đấng Yêu Thương.


Kẻ thù hoá trang thành Buồn Chán
(L’Ennemi se déguise en l’ Ennui: S I-20)

Kẻ thù hoá trang thành Buồn Chán, nói cùng tôi:
“Ích gì đâu, thằng ngốc dễ bị lừa?”
Tôi đi qua và tỏ vẻ khinh khi.
Kẻ thù hoá trang thành Xác thịt
Nói cùng tôi : “Nào vén váy lên đi!”
Tôi xa lánh lời dỗ dành cay độc.
@
Kẻ thù hóa thân thiên sứ sáng ngời
Nói cùng tôi: “Nỗ lực ngươi có ích gì chăng
Bên của lễ dâng lên lòng ca ngợi
Và đức tin vào Thiên Chúa trên trời?
Tình yêu ngươi liệu tới ngày ngươi chết?”
Tôi đáp rằng: “Hy vọng vẫn bên tôi.”
@
Như một nhà luận lý học già nua
Muốn mau chóng làm tôi đuối lý,
Khiến cho tôi không muốn đáp lại gì,
Nhưng khi biết hắn là ai luôn lo sợ
Vẻ huy hoàng của trần thế tàn phai,
Tôi cầu nguyện xin có lòng khiêm hạ.


Hãy đi đường em, thôi đừng lo lắng
(Va ton chemin sans plus t’inquiéter: S I-21)

Hãy đi đường em, thôi đừng lo lắng!
Đường đã thẳng rồi, em chỉ tiến lên,
Chỉ đem theo gia tài đáng giá ,
Khi đấu tranh chỉ một vũ khí này:
Sự nghèo khó tinh thần và Thiên Chúa vì em.
@
Trước hết phải hoàn toàn trông cậy
Nghĩa lý gì chút đêm tối đau thương?
Con đường lành và cái chết cuối đường
Nào trước hết hãy giữ lòng trông cậy:
Cái chết từ xa dọn sẵn miền hoan lạc cho em.
@
Với sự ngọt ngào, hãy nên người hiền hậu.
Đời xấu xa còn bởi tại vì ta,
Hãy đơn sơ, leo dốc, hát ca,
Tránh cho điều thận trọng hoá xấu xa
Hạ thấp giọng làm đức tin mai một.
@
Như trẻ nhỏ đơn sơ leo sườn dốc,
Khiêm cung như tội phạm ghét lỗi lầm,
Hãy hát và vui để giải toả khổ tâm
Nỗi ưu phiền mà kẻ thù gởi đến
Để làm em trên đường đạo ngủ mê.
@
Em hãy nhạo cười bẫy dò
Của lão già tên Cám Dỗ
Bởi Bình An sáng chói ở trên cao
Giữa đội kèn danh dự đón chào,
Hãy bước lên ngây ngất trong đêm thức đợi ngày;
Thiên thần bản mệnh đã trên em vươn cánh.
@
Ôi hạnh phúc, đôi cánh dài chiến thắng.


Linh hồn tôi ơi, sao buồn bã
(Pourquoi Triste, ô Mon Âme: S I-22)

Linh hồn tôi ơi, sao em buồn bã
Sao buồn đến chết vậy em,
Khi nỗ lực cao siêu,
Hiện còn đòi em gắng sức?
@
Ồ, em vẫn luôn vặn vẹo đôi tay
Thay vì mở ra cho nhiệm vụ,
Môi em còn cắn lại
Sự im lặng ươn hèn,
Và mắt em như chết!
@
Em không có lòng hy vọng
Của sự tín trung sao?
Để có thêm bảo đảm an toàn,
Em đã chẳng từng khổ não?
@
Nhưng em hãy đuổi xua mộng mị
Và giấc mơ này đang khóc,
Giữa ban ngày, dưới ánh mặt trời!
Hãy nhìn xem lúc quá giờ rồi:
Bầu trời lao xao và đỏ thắm.
@
Và ánh sáng sượng sùng
Nổi bật một vạch đen,
Chỉ cho em Bổn Phận nhọc nhằn.
Và hình dáng cục cằn của nó.
@
Em hãy mau bước đến cùng Người,
Để thấy rằng mọi cách sống ngã nghiêng
Sẽ biến mất khi ta luôn từ bỏ.
@
Chính nơi đó giữ giùm em kho báu
Của tình yêu và sự nhiệm mầu
Quý hơn vàng, chắc hơn trái đất.
@
Những điều lành mà ta không thấy
Mọi niềm vui vốn rất lạ lùng ,
Sự bình an, cuộc chiến thánh thiêng,
Cơn xuất thần trổ đoá hoa thần bí,
Và thế trần phải bị lãng quên.
@
Và thế trần phải bị lãng quên!



Trẻ nhỏ sinh ra trong những thành phố lớn
(Né l’Enfant des Grandes Villes: S I-23)

Trẻ nhỏ sinh ra trong những thành phố lớn
Với những lần phản kháng sự tôi đòi,
Tôi ở đó mầy mò tìm thấy
Mọi thú vui tôi đã ước mơ …
Chỉ một điều không gì là trường cửu,
@
Tôi đã nói nhẹ nhàng lời vĩnh biệt
Với những gì có thể đổi dời,
Với lạc thú, cũng như hạnh phúc
Cả những gì tôi đã yêu thương
Ngoại trừ Ngài, ôi lạy Chúa nhân hiền!
@
Thánh giá Ngài cắp tôi trên đôi cánh
Mang tôi đi với sốt sắng nhiệt tình,
Sự lặng thinh, ơn cứu chuộc,
Và ơn gọi gian nan,
Để nhân đức quên mình là nhân đức.
@
Ôi Khiêm nhường thân thương, hiền hậu!
Tưới nước cho đức Ái của tôi
Làm nước thiêng hằng sống thấm lòng côi
Hồn tôi ơi, ta hãy sống tuyệt vời
Để sẽ được chết lành khi Chúa gọi.


(II)
Lạy Chúa, ngài đã làm con thương tích vì yêu
(O mon Dieu, Vous m’avez Blessé d’Amour: S II-1)

Lạy Chúa, Ngài đã làm con thương tích vì yêu
Và vết thương hãy còn đau nhức,
Lạy Chúa, Ngài đã làm con thương tích vì yêu.
@
Lạy Chúa, nỗi sợ Ngài giáng xuống trên con
Và vết bỏng hãy còn đây đau rát,
Lạy Chúa, nỗi sợ Ngài giáng xuống trên con.
@
Lạy Chúa, con đã biết mọi điều hèn hạ
Vinh quang ngài đã thiết lập trong con,
Lạy Chúa, con đã biết mọi điều hèn hạ.
@
Hãy nhận chìm con vào sóng Rượu Nho Ngài
Hãy lập đời con trong Bánh ở bàn thiêng
Hãy nhận chìm con vào sóng Rượu Nho Ngài.
@
Đây máu con đã không chịu đổ,
Đây thịt con chẳng xứng với khổ đau,
Đây máu con đã không chịu đổ.
@
Đây trán con chỉ còn xấu hổ
Để làm bục leo cho bước chân Ngài,
Đây trán con chỉ còn xấu hổ.
@
Đây tay con đã không lao động,
Cho than nóng bỏng, cho cứng hương trầm
Đây tay con đã không lao động.
@
Đây tim con chỉ đập hoài vô ích,
Để luôn phập phồng gai góc núi Can-vê,
Đây tim con chỉ đập hoài vô ích.
@
Đây chân con, đã mãi lãng du,
Để nay chạy về tiếng kêu ân huệ
Đây chân con, đã mãi lãng du.
@
Đây tiếng con, đôi co dối trá,
Nên những điều Ân Hận trách con luôn,
Đây tiếng con, đôi co dối trá.
@
Đây mắt con tỏa ánh sai lầm,
Để bị tắt trong nguyện cầu than khóc
Đây mắt con tỏa ánh sai lầm.
@
Lạy Thiên Chúa - của dâng và tha thứ,
Bội bạc con là giếng cạn bạc lòng,
Lạy Thiên Chúa - của dâng và tha thứ!
@
Lạy Thiên Chúa oai phong và thánh thiện,
Vực thẳm đen này của tội lỗi trong con,
Lạy Thiên Chúa oai phong và thánh thiện!
@
Ngài, Thiên Chúa bình an, vui mừng và hạnh phúc,
Mọi điều con sợ, mọi dốt nát trong con
Ngài, Thiên Chúa bình an, vui mừng và hạnh phúc.
@
Ngài biết hết mọi điều than thở,
Con khó nghèo hơn hết thảy mọi người,
Ngài biết hết mọi điều than thở,
@
Nhưng lạy Chúa, những gì con có
Xin dâng Ngài mọi sự thuộc về con.


Thiên Chúa nói cùng tôi
(Mon Dieu m’a dit…: S II-4a)

Thiên Chúa nói cùng tôi: “Hãy yêu mến thầy. Con thấy đó
Nương long thầy, trái tim thầy bị đâm thủng máu tràn,
Đôi chân thương tích mà Mađalêna đã nhỏ lệ
Lấy tóc lau, còn đôi tay đau đớn bởi sức nặng kéo trì.
@
Bởi tội con, bàn tay thầy! Và con thấy cây thánh giá,
Con thấy đinh dài, mật đắng, bọt biển hết thảy dạy con
Trong thế giới đắng cay mà xác phàm thống trị,
Hãy chỉ mến yêu Thịt Máu thầy, tiếng gọi với lời thầy.
@
Thầy đã chẳng yêu mến con đến chết hay sao,
Hỡi người em thầy trong Cha, người con thầy trong Thần Khí,
Thầy đã chẳng khổ đau như Sách Thánh chép sao?
@
Thầy đã chẳng nghẹn ngào nỗi sầu con quá mức
Đã toát mồ hôi con những đêm con thổn thức,
Hỡi bạn thảm thương đã tìm đến bên thầy?”


Con đáp lại
(J’ai répondu… S II-4b)

Con đáp lại: “Ôi lạy Thầy đã nói với hồn con,
Đúng là con tìm thầy nhưng không tìm thấy.
Nhưng mến yêu thầy! Thầy nhìn xem con hèn hạ,
Tình yêu thầy luôn như lửa cháy bốc cao.
@
Thầy là suối bình an mọi cơn khát kêu gào,
Than ôi, xin hãy nhìn con đã vật vã buồn đau!
Liệu con dám tôn thờ dấu chân thầy dính máu,
Hai gối thầy trầy xước, trong ô nhục kéo lê?
@
Tuy thế, con đã bao phen mò mẫm tìm Thầy
Còn muốn giấu trong bóng thầy niềm xấu hổ,
Tình yêu thầy lên cao không còn gì bóng tối,
@
Thầy là suối an bình, nhưng cay đắng
Bởi tội đày cho kẻ cuồng si;
Thầy là tất cả hào quang,
Trừ đôi mắt phàm mà nụ hôn nặng nề khép mí.


Hãy yêu mến thầy
(Il Faut M’Aimer…S II-4c)

- Hãy yêu mến thầy! Thầy là nụ hôn hoàn vũ
Là mắt môi mà con nói của đam mê
Hỡi người bệnh thân yêu có biết cơn sốt hay về
Làm con luôn ray rứt, chính là thầy! Con phải dám
@
Can đảm yêu thầy! Phải, tình thầy đi thẳng lên cao
Nơi phù phiếm tình con không còn leo tới
Thầy sẽ quắp con đi như diều hâu quắp thỏ
Về vườn rau xanh tưới nước bởi trời.
@
Ôi đêm trong của thầy, mắt con trong trăng sáng!
Ôi cái giường ánh sáng và nước giữa sương mơ!
Hết thảy sự tinh tuyền và bàn hương sáng láng!
@
Hãy yêu thầy! Ba tiếng ấy tóm gọn mọi lời thầy
Là Chúa quyền năng, thầy có thể muốn nơi con
Trên hết mọi điều, con có thể yêu Thầy luôn mãi..


Lạy Chúa, quá nhiều!
(Seigneur, c’est trop S II,4d)

Lạy Chúa, quá nhiều! thật tình con không dám.
Yêu mến ai? NGÀI. Ồ không, con sợ và không dám.
Con không thể vì con bất xứng. Thầy là Hoa Hồng
Mênh mông trong gió êm thanh sạch, ôi Thầy trong
@
Trái tim các Thánh, Thầy là đấng hay Ghen
Của dân được chọn, là con ong thanh khiết
Chỉ đậu trên một hoa tinh tuyền vừa hé nở,
Con sao có thể yêu các Ngài: Cha, Con và Thần Khí
@
Thầy có điên không? Này con đây tội phạm đớn hèn
Kẻ ngạo mạn, lấy đau thương làm nhiệm vụ
Và trong năm giác quan nhìn nghe nếm ngửi,
@
Sờ mó cùng tất cả con người – trong mọi việc, than ôi!
Trong hy vọng và trong thống hối, chỉ biết say sưa,
Bởi cái vuốt ve mà A-đam xưa mải miết đi tìm?


Phải yêu mến thầy
(Il Faut m’Aimer: S II-4e )

- Phải yêu mến thầy. Thầy là những kẻ Điên con gọi,
Thầy là A-đam mới ăn mất con người cũ ,
Thành Xơ-đôm, Sparte, Paris và cả Rôma,
Như anh nghèo hối hả đi qua
Giữa những món ăn khủng khiếp.
@
Tình yêu thầy như lửa đốt thiêu mãi mãi,
Mọi xác thịt điên rồ và làm chúng bốc hơi
Như hương thơm – và đó là hồng thủy cuốn trôi
Theo sóng nước mọi mầm hư trước kia thầy gieo vãi.
@
Để một ngày Thánh giá nơi thầy chết được dựng lên
Bởi phép lạ kinh hoàng của Thiên Chúa nhân từ
Một ngày kia con thuộc về Thầy, con run rẩy hiền nhu.
@
Con hãy mến yêu, hãy ra khỏi bóng đêm gớm ghiếc,
Hỡi tâm hồn khốn khổ lạc loài, bởi tự muôn đời,
Con phải yêu mến thầy, chỉ mình thầy thường tại!


( III)
Hy vọng loé sáng như cọng rơm
( L’Espoir Luit Comme un Brin de Paille :S III-3)

Hy vọng loé lên như cọng rơm trong chuồng ngựa
Bạn sợ gì ong vò vẽ bay điên dại say sưa?
Hãy xem, qua lỗ nhỏ mặt trời luôn chiếu bụi bay.
Khuỷu tay chống bàn, sao bạn còn thao thức?
@
Hỡi tâm hồn khốn khổ xanh xao, sẵn nước giếng này
Lạnh giá, hãy uống đi. Rồi ngủ. Phần tôi, ngồi lại,
Và tôi chiều theo những mộng mị giấc ngủ trưa này,
Còn bạn hát lâm râm như trẻ thơ chờ giấc.
@
Chuông trưa đổ. Xin bà chớ lại gần. Cậu đã ngủ.
Thật ngạc nhiên khi bước chân người nữ
Vang trong đầu các kẻ khốn khó đáng thương.
@
Chuông trưa đổ. Tôi đã thết rượu mạnh trong phòng.
Thôi cứ ngủ! Hy vọng loé lên như sỏi trong lỗ trống.
Ồ, khi hoa hồng tháng chín sẽ trổ bông !


Một giấc mơ đen tối
(Un Grand Sommeil Noir: S III-5)

Một giấc mơ đen tối
Rơi xuống trên đời tôi:
Ngủ đi, mọi hy vọng,
Ngủ đi, mọi khát khao!
@
Tôi không còn thấy gì.
Tôi mất đi ký ức
Của sự lành sự ác…
Ôi câu chuyện buồn đau!
@
Tôi là một cái nôi
Một bàn tay ru hời
Trong hốc một hầm mộ;
Im lặng và lặng im!


Bầu trời trên mái nhà
(Le Ciel est, par-dessus le Toit: S III-6)

Bầu trời trên mái nhà,
Xanh biếc và yên ắng!
Cây cọ trên mái nhà,
Ru nhẹ nhàng cành lá.
@
Chuông giữa trời tôi thấy
Đang gõ nhẹ binh boong.
Chim trên cành tôi thấy
Hát khúc nhạc dâng sầu.
@
Lạy Chúa tôi, đời sống ngoài kia,
Đơn sơ và thanh thản.
Tiếng rì rào ngoài kia hiền hậu
Đến từ thành phố không xa!
@
– Phần con đã làm gì ở đó
Mà khóc mãi không nguôi,
Con nói đi, đã làm gì ở đó
Với tuổi trẻ đời mình?


Tôi không hiểu tại sao
(Je Ne Sais Pourquoi- S III-7)

Tôi không hiểu tại sao
Tinh thần tôi cay đắng
Như cánh chim lo lắng
Bay trên biển điên cuồng.
Tôi lấy tình yêu ấp ủ
Hết thảy điều tôi thân thiết
Như cánh chim sợ hãi
Bay sát sóng trùng dương,
Tại sao thế, tại sao như thế?
@
Như hải âu cất cánh bay buồn thảm,
Tư tưởng tôi luôn theo sóng dập dềnh
Trước gió cuồng trong trời lay động,
Và nghiêng mình trong lúc triều dâng.
Như hải âu cất cánh bay buồn thảm.
@
Say mặt trời và say sự tự do,
Một bản năng đưa chim vào nơi bát ngát.
Ngọn gió nồm trên sóng đỏ mùa hè
Nhẹ nhàng làm hải âu nửa tỉnh nửa mơ.
Rồi có lúc chim kêu lên buồn bã
Như lời cảnh báo thuyền trưởng từ xa
Và lao theo sóng gió nổi điên cuồng,
Chim nhào xuống, cánh bị thương
Kêu lên bi thảm!
@
Tôi không hiểu tại sao
Tinh thần tôi cay đắng
Như cánh chim lo lắng
Bay trên biển điên cuồng.
Tôi lấy tình yêu ấp ủ
Hết thảy điều tôi thân thiết
Như cánh chim sợ hãi
Bay sát sóng trùng dương,
Tại sao thế, tại sao như thế?


Những hương thơm, sắc màu
(Parfums, Couleurs: S III-8)

Những hương thơm, sắc màu, luật pháp!
Những ngôn từ khiếp sợ giống bầy gà
Trên thánh giá Xác Thân ta thổn thức.
@
Bàn chân ấy, bạn bước qua trên mộng
Và khắp nơi cười khẩy những âm thanh.
Tiếng đám đông vẫn không thôi cám dỗ.
@
Bầu trời nâu những lo toan bơi lội,
Bông hoa này không phải chén rượu thiêng
Rượu mạnh này, cử chỉ bạn ẩn mình,
Và phụ nữ liếc nhìn vòm ngực bạn.
@
Đêm mơn trớn với gối dài mát mẻ,
Thú vui này có nghĩa gì không,
Khổ hình này có nghĩa gì không,
Cho chúng tôi, những kẻ bị đoạ đầy
Cho các bạn, những người nên thánh?


Tiếng kèn đồng
(Le Son du Cor: S III-9)

Tiếng kèn đồng buồn thương cho rừng rú
Với nỗi đau ta ngỡ trẻ mồ côi
Và tan đi khi chạy đến chân đồi
Giữa gió bấc lang thang cùng tiếng chó.
@
Hồn chó sói khóc trong âm thanh ấy
Bay lên cùng mặt nhật buổi hoàng hôn,
Cơn hấp hối mà ngỡ mình mơn trớn
Làm say sưa và ngao ngán đi cùng.
@
Để cho lời than thở nhẹ nhàng hơn
Tuyết rơi xuống đều đều bông trắng mịn,
Qua chiều tà như đẫm trong màu máu.
@
Và gió như cơn thở hắt thu buồn
Làm mát dịu một buổi chiều đơn điệu
Ru cảnh quê lặng lẽ tiếng ru mềm.


Từng lớp rào dậu lên cao
(L’Échelonnement des Haies S III-13)

Từng lớp rào dậu lên cao
Chập chùng vô tận, biển
Sáng trong lớp sương trong
Toả hương mọng đầu mùa.
@
Cây cỏ và cối xay
Nhẹ trong màu xanh dịu
Những ngựa non linh hoạt
Đến đùa giỡn, nằm dài.
@
Trong sóng xô Chúa nhật
Đàn chiên lớn chơi đùa
Hiền lành ở bên nhau
Bộ lông mềm trắng mượt.
@
Bỗng chốc dồn dập sóng
Cuồn cuộn chạy vào bờ,
Tiếng chuông như tiếng sáo
Trong màu sữa trời mơ.
(Stickney, 1875)


Sự bao la của nhân loại
(L’Immensité de l’Humanité: S III-14)

Nhân loại vốn bao la
Thời gian trôi qua như cha hiền hay nói
Như một hãng buôn luôn thịnh vượng,
Giữa thành đô mạnh mẽ yên bình.
@
Chúng ta sống ở đây dường như trong lịch sử
Mọi sự mạnh hơn người của mỗi ngày.
Những bức màn không khí nặng, màu đen.
Làm cho vùng ngoại vi thêm tăm tối.
@
Hỡi những người văn minh
Khép mình vào Trật tự
Và niềm Tôn Trọng thiêng liêng!
Ôi trong cánh đồng ấy đã chuẩn bị sẵn sàng
Mùa gặt lớn của một mình Hội Thánh.
(Londres, 75-77)


Tình Đức Mẹ biển khơi
(La Mer plus belle: S III-15)

Biển xinh đẹp hơn cả
Những thánh đường vương cung
Bà vú nuôi trung hậu
Bà mẹ ru giọng khàn,
Trên biển và nguyện cầu
Đức Trinh nữ Maria!
@
Mẹ có mọi nguồn ân
Khủng khiếp và ngọt ngào:
Con nghe Mẹ thứ tha
Như thét gào giận dữ …
Lòng quảng đại bao la
Ai sánh bằng với Mẹ.
@
Lòng Mẹ luôn nhẫn nại
Cả trong vẻ dữ dằn!
Một làn gió theo sóng
Sẽ cùng bạn thì thầm:
“Các con trong vô vọng,
Hãy chết không khổ đau!”
@
Rồi dưới các bầu trời,
Tươi sáng và cười vui,
Bà mặc áo xanh trời,
Hồng, xám và xanh lá …
Mẹ xinh đẹp, nhân từ
Hơn hết thảy chúng ta!
(Bournemouth, 1877)


Thành phố lớn
(La Grande Ville: S III-16)

“Thành phố lớn”! Một đống om sòm
Những hòn đá trắng nơi mặt trời cuồng nộ
Như trong những xứ sở bị xâm lăng
Những tật xấu có ổ hang của chúng,
Cả những người tử tế, những kẻ gớm ghê
Trong sa mạc với nhiều hòn đá trắng.
@
Những mùi vị. Những âm thanh vô ích, trái tim bơi
Bụi cát không ngừng rơi làm chóng mặt
Sự huyên náo không nguôi những điều tội lỗi,
Giữa tịch liêu khiến tâm trạng nản lòng!
@
Dù xa hay gần, người Khôn Ngoan sẽ có nơi quy ẩn
Giữa buồn phiền nhạt nhẽo đang tràn ngập nơi này,
Càng gay go, ơn thánh hoá thêm nhiều
Khiến hồn ấy hai phần phải khóc trong trống vắng!


Mọi tình yêu của thế gian
(Toutes les Amours de la terre: S III-18)

Mọi tình yêu của thế gian
Để lại lòng bao điều độc ác
Nỗi đắng cay khiến phải kinh hoàng,
Dù tình bạn hay tình chồng vợ,
Tình phụ tử hay tình huynh đệ
Tình yêu dân hay tình yêu nước
Tình xác thịt hay tình lý tưởng,
Bu kín bầy ong với bọ giòi.
@
Cái chết cướp đi cha mẹ bạn,
Anh em phản bội lại anh em,
Vợ anh hướng lòng về người khác
Con anh thành xa lạ với anh,
Dân tộc anh bị cướp bóc, xích xiềng
Kẻ ngoại bang rắc gieo lòng thù hận,
Xác thịt anh ray rứt hoá tục tằn
Tâm hồn anh tuôn chảy giấc mơ điên.
@
Nhưng, Đức Giêsu nói, hãy yêu thương
Mặc kệ cho ảo tưởng chết vô thường,
Hãy theo đoàn rước, họp thành ban hát
Hãy tiến lên như mục đồng ra ruộng
Như người lĩnh xướng trên sân khấu tiến lên,
Như thầy tư tế hoặc kẻ tôn sùng,
Như các ông-bà đăm chiêu bên lò sưởi
Vâng, tâm hồn anh phải biết tiến lên.
@
Và hết thảy những âm thanh áo não
Cất cao lên nhanh chậm tùy nghi,
Hoặc cao vút hoặc nhẹ nhàng phối hợp
Với vinh quang trong đau khổ của Thầy,
Làm công cụ cho anh nay được cứu,
Niềm khích lệ cho lòng anh trông cậy,
Biến lòng anh ngao ngán xưa rày
Thành thánh thi ngự trong anh hiện tại.


F. Jadis et Naguère

Nội thất
(Intérieur)

Những nếp gấp của thảm tường dầy kín
Từ dây treo rủ xuống phô trương
Những bức tường dài chỗ ẩn dật u huyền
Nơi sang trọng giao duyên cùng bóng tối.
@
Đồ đạc cũ, vải màu tươi tàn tạ
Giường nhìn qua như hối tiếc mơ hồ,
Mang phong thái và tuổi đời bí ẩn
Và tinh thần trong ẩn dụ tiêu tan.
@
Không sách vở, không hoa, không đàn sáo;
Trên gối mền trong nền tối chỉ còn,
Dáng nữ nhi xanh trắng hiện hình
@
Cười sầu muộn – làm chứng nhân áo não
Theo dư âm tiếng hát cũ tân hôn,
Trong ám ảnh của hương xưa hươu xạ.


Bài son-nê khập khiễng
(Sonnet Boiteux)
Tặng Ernest Delahaye.

Ôi buồn thật, kết thúc này quá tệ.
Ôi lẽ nào bất hạnh đến thế sao.
Nếu thật là con thú chết ngây thơ,
Và nhìn thấy máu mình trong mắt héo.
@
Luân-đôn bốc khói và kêu gào.
Thành phố trong Kinh Thánh thế sao!
Hơi bốc cháy, biển báo thành đỏ bạc
Nhà cửa quắt queo vặn vẹo kinh hoàng
Như nguyên lão của người già nhỏ bé.
@
Cả quá khứ kinh hoàng kêu than, khóc rống
Trong sương mù vàng vọt chốn dâm ô
Với những tiếng all right, indeed hoặc haôs.
@
Thật không ngờ thống khổ này vô vọng;
Thật không ngờ kết thúc này quá tệ, quá buồn:
Ôi lửa trời trên thành phố Thánh Kinh!


Và chúng tôi thế đấy
(Et Nous Voilà )
Tặng Albert Mérat

Chúng tôi luôn hiền hòa trước sự ngu si nhân thế,
Tha thứ thật lòng và đôi chút cảm thương
Sự ngây thơ cùng cực và lỗi phạm nhẹ nhàng
Trong bản chất ngây ngô của đời thường huyên náo.
@
Con người vốn thật đáng thương! Chết vì Célimène,
Cưới nàng Angélique hoặc đến trong đêm bóp cổ
Nàng Agnès và mọi tội tình ngu xuẩn ấy,
Để Tình yêu ra yếu nhược hơn cả Hận Thù!
@
Tham vọng, Kiêu căng và những trò anh sa ngã,
Rượu mạnh làm ngập chìm, giãy giụa thân anh,
Tiền Bạc, Trò Chơi, Tội Ác, cùng tội lỗi vô vàn,
@
Vì thế nên tôi và bạn Mérat thân thiết
Đã cùng nhau từ bỏ mọi cảm xúc tầm thường
Sống say đắm du dương cùng thi phú!


Nghệ Thuật Thi Ca
(Art Poétique)
Tặng Charles Morice

Trước mọi sự phải có thêm âm nhạc,
Và thế nên chọn câu lẻ tốt hơn,
Mơ hồ hơn và tan loãng trong không
Không chút gì nặng nề và đặt để.
@
Khi chọn từ bạn cũng nên ghi nhớ
Đừng bỏ quên đôi chút khinh thường
Không gì quý hơn bài ca màu xám
Nơi Mơ hồ và Chính xác giao duyên.
@
Như đôi mắt đẹp sau khăn voan che phủ
Như ánh sáng ngày giữa chính ngọ lung linh
Như ánh xanh huyền ảo các tinh cầu
Trên một trời thu phôi pha mờ nhạt!
@
Bởi chúng ta vẫn còn mong sắc thái,
Không phải sắc màu, chỉ sắc thái mà thôi!
Ồ sắc thái này kết hiệp thành đôi
Mơ cùng mộng, kèn đồng cùng tiếng sáo!
@
Hãy xa lánh những Mũi gươm sát hại
Tinh thần hung hăng, ô uế tiếng cười,
Làm đôi mắt của Trời Xanh nhỏ lệ,
Bếp ăn nghèo với mùi tỏi xông hơi!
@
Hãy chộp lấy sự hùng hồn và bẻ cổ
Trong nhiệt tình năng nổ bạn sẽ làm
Cho Vần thơ được đôi chút dịu dàng.
Không tỉnh thức, vần sẽ ra quái gở.
@
Vả ai dám nói: sai lầm của Vận!
Trẻ điếc tai hay anh mọi điên rồ
Chúng ta lấy đồng xu làm trang sức
Nó kêu ồn khi cái dũa đưa qua?
@
Còn phải thêm âm nhạc mãi luôn!
Để câu thơ thành sự gì bay bổng,
Toả mùi hương hồn phách kẻ lên đường
Về bầu trời khác với những tình yêu khác.
@
Câu thơ bạn cuộc phiêu lưu tốt đẹp
Lãng đãng trong gió buốt lạnh ban mai,
Làm húng tây, húng láng sẽ trổ bông…
Cái còn lại đó chính là văn học.
(NB: Các nhà phê bình văn học đều coi bài thơ này là
một tuyên ngôn của chủ nghĩa tượng trưng trong thi ca)


Bài phúng dụ
(Allégorie)
Tặng Jules Valadon

Đây Mùa Hè chuyên quyền, nhạt nhẽo, nặng nề
Như ông vua lười đang chủ trì hình phạt,
Vươn vai với nhiệt tình của bầu trời tòng phạm,
Và ngáp dài. Người ngủ bỏ việc công.
@
Chim sơn ca buổi sáng, mệt không ca.
Không bóng mây, làn gió cũng không gì
Làm nhăn nhíu bầu trời xanh, xanh mướt
Trong lặng thinh đờ đẫn giữa im lìm.
@
Sự tê tái làm ve sầu uể oải
Ngủ lơ mơ trên kẽ đá gập ghềnh
Bên suối cạn không còn trào vọt nữa.
@
Chuyển động ấy không ngừng như lụa bóng
Khi tiến lui mở rộng vẻ sáng ngời…
Ong vò vẽ vàng đen bay phơi phới.


Quán Trọ
(L’Auberge)
Tặng Jean Moréas

Tường trắng mái hồng, Quán trọ mới toanh
Bên con đường gió bụi, chân lữ hành dừng nghỉ,
Quán trọ hân hoan với biển đề Hạnh phúc.
Rượu vang xanh, bánh mì mới
chẳng cần giấy thông hành.
@
Ta đến đó thuốc phì phò, hát ca và ngủ nghỉ.
Ông chủ là cựu binh, bà chủ vẻ điệu đàng
Lau chùi mười tượng trẻ con hồng nhạt mốc meo,
Nói về tình yêu, niềm vui, sự giàu sang thành thạo.
@
Căn phòng với trần đen bằng gỗ, dán nhiều hình
Mạnh mẽ, hình Ba Vua, hình mô tả Sấm truyền,
Tiếp đón bạn với mùi su hào nấu súp.
@
Bạn nghe chăng? Tiếng nồi niêu đồng bộ với
Tiếng đồng hồ tíc- tắc đếm nhịp thời gian
Và cửa sổ mở ra xa cánh đồng lúa chín vàng.


Thận Trọng
(Circonspection)
Tặng Gaston Sénéchal

Nào đưa tay, nín hơi rồi chúng ta ngồi xuống
Dưới cây to này nơi gió nhẹ tan nhanh
Thành tiếng thở rì rào trong lùm cây xám
Ánh trăng hiền, xanh nhạt vuốt ve cành.
@
Ngồi bất động, ta mãi mê nhìn đầu gối.
Chớ nghĩ gì, hãy mơ mộng. Hãy mặc cho
Hạnh phúc bỏ đi cùng tình yêu cạn kiệt,
Mặc chim cú cánh dài bay sượt tóc đầu ta.
@
Hãy quên đi hy vọng. Kín đáo và dằn lòng
Để tâm hồn hai ta cùng tiếp nối
Mặt trời im đang lặn buổi hoàng hôn.
@
Hãy lặng thinh giữa bình an đêm tối:
Ích lợi gì khuấy động giấc ngủ đầu hôm
Của thiên nhiên, vị hung thần ít nói.


Những Câu Thơ Khiến Bị Vu Oan
(Vers pour être Calomnié)
Tặng Charles Vignier
Tối hôm ấy tôi cúi nhìn anh ngủ
Thân thể anh trong trắng trên cái giường tồi.
Và tôi thấy, như một người chăm chú đọc,
Tôi thấy rằng trần thế thảy phù vân!
@
Chúng ta sống, quả là điều kỳ diệu,
Khi cơ thể con người như hoa héo một mai!
Ôi tư tưởng chúng ta đi vào điên loạn!
Nào ngủ đi anh! Tôi vì anh, nỗi sợ dâng đầy.
@
Ôi, tôi khốn khổ yêu anh tình dòn mỏng
Thở khó khăn như ngày trút hơi tàn!
Ồ cái nhìn khép lại
Như ngày thần chết sẽ đến thăm!
@
Miệng anh cười với miệng tôi trong mộng
Khi đợi chờ nụ cười khác bạo tàn hơn!
Hãy dậy đi anh hỡi, nhanh lên
Và hãy nói phải chăng linh hồn ta bất tử?


Sự Dâm Ô
(Luxures)
Tặng Léo Trézenik

Này xác thịt! Trái bị cắn của khu vườn trần thế,
Trái đắng cay và ngọt lịm chảy qua răng
Của những ai khát ái với miệng mồm,
Món tráng miệng kẻ mạnh giàu trong bữa ăn vui vẻ.
@
Này tình yêu! xúc động lẻ loi của người không xúc động
Nỗi kinh hoàng cuộc sống. Tình yêu nghiền dưới cối xay
Nỗi e dè của các người phóng đãng, thẹn thùng
Làm chiếc bánh cho kẻ tội đày ngày lễ trọng.
@
Này tình yêu, ngươi hiện ra như mục đồng xinh đẹp
Làm mộng mơ cô gái bên lửa bếp kéo tơ,
Trong hơi nóng cành khô những tối mùa đông,
@
Cô gái ấy chính là Xác thịt, và thời gian đồng vọng
Khi giấc mơ dập tắt kẻ mộng mơ – giờ linh thánh
Phải không? Xá gì cơn ngây ngất của hai ngươi,
Tình yêu và Xác thịt?


Mùa Hái Nho
(Vendanges)
Tặng Georges Rall

Các sự vật hát ca trong đầu óc
Khi ký ức ta như chủ vắng nhà,
Bạn hãy nghe, chính máu ta ca hát …
Âm nhạc nào bí ẩn, đến từ xa!
@
Bạn hãy nghe! Chính máu ta than khóc
Khi hồn ta nay đã trốn đi,
Một âm thanh rất mới rất lạ lùng
Và sẽ vội im hơi trong chốc lát.
@
Người anh ruột thịt vườn nho đỏ,
Người anh kết nghĩa vườn nho đen,
Ôi máu, ôi rượu làm thần hiện!
@
Hãy ca, khóc! Hãy đuổi xua trí nhớ
Xua đuổi tâm hồn đến tận bóng đêm
Làm tê dại sống lưng ta khốn khổ.

Vĩnh An Nguyễn Văn Sơn