Hoa Ôm


	HOA ÔM

	Mấy năm gần đây, do lực lượng bán hàng rong ở Sàigòn ngày càng đông đảo và cạnh tranh gay gắt, nên dân buôn bán nhỏ phải thay đổi kiểu cách bán hàng. Một số người bán hoa tươi đã bỏ cái kiểu lót những tấm đệm, tấm nylon mà bày hàng cố định trên một khoảnh vĩa hè. Cơ động và gọn nhẹ hơn, chỉ một ôm những bó hoa trên tay là có thể ra đứng ở lề đường. Các chị em này (rất hiếm khi là đàn ông, thanh niên) thường ít khi đi bán rong mà hay tụ tập ở một khu vực nhứt định, như cái ngã tư nhộn nhịp trước cửa chính của chợ Gò Vấp. Ở khu này, đông người bán, nguời mua nhất là vào ngày rằm và mùng một âm lịch. Người đi chợ mua hoa về cúng hay về chưng gì đó cũng khỏi mắc công và tốn tiền gởi xe . Chỉ cần khách dừng xe lại bên lề đường, thậm chí khỏi cần tắt máy xe, là lập tức chị em đổ xô đến, mời chào những bó hoa ôm trên tay, tha hồ cho khách chọn lựa, trả giá. Có thể gọi cho nhanh gọn là chị em bán hoa ôm, nhưng ở đây xin phân biệt là người bán chỉ ôm hoa đến bán cho khách, chứ không phải ôm…khách như kiểu bia ôm, càphê ôm, cơm ôm. Và điểm khác biệt nữa mà khách có thể nhận ra ngay là chị em hoa ôm không hề điểm trang lòe loẹt giống như ở các kiểu bán "ôm" kia. Họ toàn là những phụ nữ nghèo, buôn bán kiếm sống với số vốn cò con, theo kiểu "được bữa nào xào bữa đó". Rồi khi thay đổi cách bán hàng, chị em thay đổi cả mặt hàng cho phù hợp với thị hiếu người mua. Nguyên là từ xa xưa, nói đến bông cúng ngày rằm, mùng một ( những ngày hoa rất đắt hàng) là quanh quẩn chỉ có những loại hoa rẻ tiền, như: vạn thọ ta, vạn thọ Pháp, huệ, cúc…tức những chủng hoa truyền thống của Hốc Môn, Gò Vấp, Cái Mơn.v.v... Nhưng ngày nay hoa Đà Lạt vừa đẹp, vừa nhiều và hay ho nhứt là không còn quá mắc tiền như ngày trước. Do đó, tình hình mới là thiên hạ dễ dàng mua về chưng cúng và chị em bán hoa-ôm dù ít vốn vẫn có thể chuyển qua hoa Đà Lạt. Trong những vòng tay ôm gượng nhẹ, khéo léo ấy, hầu hết là hoa tươi Đà Lạt, như : cúc vàng, cúc Inđô., thọ chùm, thủy tiên, hoàng anh, lys ( còn được gọi là hoa ly trắng), sa lem, lay-dơn .v.v.. Có hai cô gái, mặc đồng phục sinh viên của trường Đại học Công Nghiệp Sàigòn tọa lạc ở con đường sau lưng chợ, đang tỉ mỉ lựa hoa. Với câu trả lời "Dạ, tụi cháu về chưng chơi trong phòng, chớ hổng phải cúng", các cô chọn loại ít thấy bán tại khu này là hoa đồng tiền với những cánh hoa đỏ thắm, và hoa Sa lem màu trắng ngộ nghĩnh như những hạt nút áo. Còn lại thì chiếm đa số là các loại hoa màu vàng, đậm nhạt nhiều sắc độ. Dưới ánh nắng mai, cái khóm chợ hoa bán rong vĩa hè này chợt như vàng rực lên cái màu sinh động, vui mắt, nổi bật hẳn ở một góc ngã tư. Số người dừng xe mua hoa càng lúc càng đông. Chính những lúc "bán được" như lúc này, người bán hoa luôn luôn cảnh giác nhìn về cuối đường để canh chừng sự xuất hiện của xe Jeep công an phường đi hốt hay mấy anh bảo vệ chợ đi đuổi… Về giá cả thì khá đồng nhất cho các loại hoa, chung chung là 5000đ. - 6000đ./bó ( cứ ba, bốn cây góp một thành bó). Giá cả bình dân, chị em cũng không "hét" thầu trời nên hoa cứ để trần trụi, không được trang trọng bó trong giấy bóng kiếng như tại các sạp bán hoa trong nhà lồng chợ. Riêng về vài giống hoa hơi kiêu kỳ là hoa ly (lys) và lay-ơn thì 8000đ. – 10,000đ./bó tùy theo có bó trong giấy bóng hay không. Một vài bó hoa thủy tiên ( đều được bọc giấy bóng), giá hơi cao: 10,000đ./bó. Một bà nội trợ đang lựa hoa, đã nói : "Ngày thường đâu có giá này, nhiều lắm là 5 ngàn hai bó." Công bằng mà nói thì điều bà tuyên bố có hơi thậm xưng và chỉ đúng cho vài loại hoa giá rẻ như cúc, vạn thọ và hoàng anh. Còn như hoa ly (lys) bông trắng nhụy vàng, ưu điểm là còn nhiều búp chưa nở, ngày thường đến 20.000 đồng một bó ba cây, giờ chỉ có 6000 đồng, 5000 đồng cũng bán. Và khi nắng đã lên cao, số lượng hoa ở chỗ chị em gởi ( để ôm đi từng ít, bán dần) đã gần cạn và không còn đẹp mã nữa thì đành phải hạ giá. Hoa là mặt hàng tươi rất chóng xuống sắc, rất dễ bị chê là "hàng dạt", nhất là những ngày này nắng rất gắt, nhiệt độ thường từ 32 - 33 độ C trở lên, thậm chí ngoài Thanh Hóa, có nơi nóng tới 41 độ. Và không rõ có phải tại tiếng ồn xe cộ cộng với khí hậu quá gay gắt hay không mà tất cả hoa được ôm ở khu "chợ" này đều không tỏa một chút hương thơm nào, dù chỉ thoang thoảng. Được biết là từ rạng sáng, dân bán hoa-ôm đi lấy hàng từ chợ hoa bán sỉ Tương Lai (quận 11, gần khu du lịch-giải trí Đầm Sen) hay chợ hoa đầu mối Hồ Thị Kỹ (đường Lý Thái Tổ, quận 10). Vào hai ngày lễ Valentine và Quốc tế Phụ nữ 8 tháng 3 mới đây, số chị em ít vốn này đã gặp phải nhiều khó khăn. Vào các ngày đặc biệt này, hoa ( hầu hết là hoa hồng) phải đẹp đẽ, sang trọng và luôn luôn được bó giấy kiếng hay xếp vào giỏ có tua ren trang trí muôn màu muôn vẻ. Có nghĩa là chị em phải tạm thời giảm mấy loại hoa bình dân, thông thường để chạy kiếm thêm tiền làm vốn đột xuất, sớm sũa đi lấy loại hoa cao cấp. Rồi vì có thể bán suốt ngày, cả chiều lẫn tối nên phải cố gắng bảo quản cho hoa lúc nào cũng tươi tắn, sinh động, bắt mắt. Chị em còn cho biết là vì không rành rọt, không kinh nghiệm nên đã không dám thử thời vận, mua về thêm loại hàng bán cũng rất chạy trong các ngày lễ là hoa giả, hoa vải, hoa lụa, hoa nhựa…dù các loại này đẹp cực kỳ và ít ngại nắng mưa. Rồi còn bị cạnh tranh bởi vô số dân buôn bán theo thời vụ, chụp giựt thời cơ, với đủ thành phần nam nữ học sinh sinh viên, công tư chức, dân thất nghiệp… nhảy ra bày hàng lấn chiếm vĩa hè trong khắp thành phố. Vào chính những "ngày của hoa", ở nơi nào hoa cũng rất đắt hàng, những người quanh năm sống bằng nghề bán hoa tươi như chị em lại khó làm ăn, buôn bán. Trên đường Nguyễn Văn Nghi bên hông chợ, tôi ghé vào một người đàn ông bán hoa theo kiểu cũ, tức bày hoa ở một chỗ cố định trên vĩa hè. Tuy có vẻ là một sạp hàng tử tế, ngày nào bán thì đóng thuế hoa chi cho ban quản lý chợ cùng một ít tiền tháng cho chủ nhà chịu cho ngồi bán trước cửa họ, nhưng cũng chỉ là sạp bán-chánh-thức vì đâu có môn bài. Công an không hốt nhưng luôn luôn bắt tém vô cho gọn gàng. Dù sao, hoa ở đây cũng được xếp thẳng thớm vào những thùng nhựa hoặc được trải ra trên chiếc bàn con, nên hoa phong phú hơn, chọn lọc hơn của các chị em hoa-ôm. Bên cạnh các loại đã thấy bên nhóm hoa ôm (riêng hoa lys ở đây có bông to hơn và cứng cáp hơn), còn có hoa mồng gà, hoa vạn thọ Pháp, hoa cúc-thọ lạ mắt và loại mắc tiền là tulíp trắng. Có một loại trông giống tulíp nhưng thật ra là cúc vàng cánh to, mỗi cành chỉ có một bông và được bao túm lại, không cho nở bung …Hoa đẹp như thế và giá cả cũng ngang với các chị em hoa-ôm nhưng anh bán hàng lại than ít người ghé mua. Có lẽ tại người ta ngại chuyện muốn lựa hoa thì phải dừng xe , tắt máy, khóa cổ, phải bước vô thêm bốn, năm mét nữa, rồi mới…? Tôi chợt nhớ đến cầu Thị Nghè, dài 205mét, nối một bên bờ là quận Nhứt với bờ bên kia thuộc quận Bình Thạnh. Cây cầu có hai hàng lan can được trang trí bằng vài loại dây leo xanh nhưng đáng chú ý hơn lại hoa - hoa hồng một thời gian được bày bán trên phần vĩa hè thật rộng rãi dành cho khách bộ hành. Nhưng không phải hoa ôm nữa, mà là hoa chạy. Hiện nay thì không còn thấy nhóm người buôn bán kiếm sống theo kiểu thể-thao-bất-đắc-dĩ này. Hồi đó, “cơn lốc màu hoa hồng” của họ trên chiếc cầu này cũng khốc liệt không kém “cơn lốc màu da cam” của đội tuyển Hà Lan trên các sân Euro 2008 là mấy! Tôi đã hỏi chuyện chị Tư, ngụ ở chỗ bờ kênh Nhiêu Lộc sát bên cầu, đã thâm niên hai năm bán hoa-chạy. Chị cho biết hằng ngày chị dọn hàng ra từ khoảng 10 giờ sáng để đón đầu giờ "cao điểm" là từ 11 đến 12 giờ, đông người qua lại trên cầu. Nhưng chính giấc này, công an thường đi hốt nhứt. Nhưng về giờ "cao điểm" 5- 6 giờ chiều, xe cộ giờ tan sở rất đông đảo, nhiều người mua, thì chị Tư đã cuời, có vẻ hài lòng, vì " Mấy ổng lại ít tới, có lẽ mắc đi lo trật tự giao thông ở mấy ngã tư ". Chiến thuật của dân bán hoa-chạy là hễ thấy công an tới từ phía quận 1 thì quay lưng chạy về phía Bình Thạnh và sẽ đổi hướng ngược lại khi công an Bình Thạnh xuất hiện. Nhưng trước hết, khi công an tới "hỏi thăm" hành lang cầu bên phía mình đang bán thì chạy băng qua đường, rồi đứng thủ thế, theo dõi tình hình ra sao cái đã. Nếu công an chỉ hò hét chiếu lệ rồi rút quân thì cứ từ từ băng qua đường, trở lại chỗ bán cũ. Đặc biệt là để thích ứng với kiểu "chạy" bất cứ lúc nào, hai đầu tấm nylon bày hàng của chị Tư đã được khoét hai lỗ cỡ 3cmx12cm, có công dụng như hai quai xách. “Trang bị” tốt như thế nhưng chị Tư đã cười thảm não, cho biết : "Tui cũng bị bắt bốn lần rồi chớ, vì chạy không kịp. Hả? Làm sao đến nỗi phải nhảy xuống sông, dữ vậy? Phạt bao nhiêu hả? Mấy ổng đâu có phạt đồng nào, chỉ tịch thâu thôi. Khó năn nỉ xin lại lắm. Mà hổng biết mấy ổng đem bông tịch thâu về trụ sở rồi làm gì nữa, đem chưng ở đâu cho hết?". Vâng, không rõ hồi đó, thân phận của những cánh hoa hồng mỹ miều kia ra sao nếu chủ của chúng không "chạy" kịp. Gần như tạo sắc thái riêng cho hoa-chạy, người bán trên cầu Thị Nghè bày ra chủ yếu là các loại hoa hồng, như hồng đỏ, hồng phấn, hồng vàng, hồng trắng, hồng song hỹ ( cánh hoa có màu hồng nhạt như hoa hồng phấn nhưng lại có thêm viền màu xanh rêu)…Ngoài một ít cây măng tặng kèm miễn phí, cô bé bán gần chị Tư còn bày ra một thùng sơn Expo cũ, chứa mấy bó hoàng anh và Salem. Dân bán hoa-chạy cũng lấy hàng từ chợ Hồ Thị Kỹ và chợ Đầm Sen. Trở lại với hoa hồng thì giá phổ biến (khá mềm) trên cầu lúc đó là 8000 đồng cho một chục cành, không phân biệt màu và tặng cây măng để cắm chung. Tôi chợt nhớ vào những buổi chiều ngày Valentine, một cành hồng 20.000 đồng! Nắng bụi ngột ngạt. Cái chai nhựa Pet cũ đựng nước tưới đã rất ít khi rời khỏi tay chị Tư. Ơn ích của cái bình tưới tự chế này là liên tục giải nhiệt cho hoa phải nằm trên nền xi măng nóng hực. Những giọt nước lóng lánh bám vào cánh hoa đã làm cho những dãy hoa hồng nhiều màu kia trở nên thật rực rỡ dưới ánh nắng chiều, dù cho…vẫn không hề có chút hương hoa nào thoang thoảng như trong óc tưởng tượng của tôi. Trong nghệ thuật hội họa và nhiếp ảnh, thường rất quen thuộc là các chủ đề "Người đẹp và hoa" hay "Thiếu nữ ôm hoa". Đó là hình ảnh những thiếu nữ kiều diễm, mặt hoa da phấn, y trang thướt tha, tươi cười với muôn hoa tươi thắm làm hậu cảnh, hay với những bó hoa chọn lọc nhất được ôm nghiêng trên cánh tay nuột nà… Nhưng khi tình cờ, dửng dưng mà cũng dính tới các chủ đề cao sang ấy, nơi những chị em nghèo đi bán hoa ôm hiện nay ở ngã tư chợ Gò Vấp hay bán hoa chạy một thời trên cầu Thị Nghè thì chỉ có dáng dấp lam lũ với quần áo bạc màu, cùng nhiều nỗi lo nghĩ cơm áo…
	PHẠM NGA

HOA ÔM